Słodka w sensie dosłownym – o cukrzycy mówi się wtedy, gdy poziom cukru we krwi jest wyższy od ustalonej przez specjalistów normy. Zawartość cukru we krwi (glikemię) podaje się w miligramach na 100 ml krwi (mg %). Prawidłowy to: na czczo to 60-99 mg/dl (3,4-5,5 mmol/l), po 2 godzinach – poniżej 140 mg/dl (7,8 mmol/l). Za prawidłowy poziom cukru we krwi u zdrowego człowieka, przyjmuje się 80-120 mg %.

Za poziom cukru we krwi odpowiedzialna jest insulina – hormon wydzielany przez trzustkę. Najważniejszym bodźcem do jej produkcji jest wzrost stężenia glukozy we krwi po posiłkach, a jej działanie polega na przyśpieszeniu przenikania glukozy głównie do komórek mięśniowych. Dzięki temu obniża się jej poziom we krwi.

Wyróżnia się 3 najczęściej występujące typy cukrzycy:

Typ 1 nazywany insulinozależnym – jest spowodowana brakiem insuliny na skutek uszkodzenia wytwarzających ją komórek trzustki. Najczęściej dotyka dzieci i ludzi młodych, choć może się pojawić u seniorów. Osoby z cukrzycą typu I częściej zapadają na choroby autoimmunologiczne, m.in. chorobę Gravesa-Basedowa, chorobę Hashimoto i chorobę Addisona. Są też bardziej narażone na kwasicę ketonową. Leczenie wymaga stałego podawania insuliny.

Typ 2 nazywany insulinoniezależnym – to najczęstsza postać cukrzycy. U chorych zaburzone jest zarówno działanie jak i wydzielanie insuliny. Dokładne przyczyny rozwoju tych zaburzeń nie są jeszcze poznane. Leczenie polega na redukcji masy ciała, stosowaniu diety cukrzycowej, wysiłku fizycznego oraz doustnych leków przeciwcukrzycowych, u części chorych po pewnym czasie konieczna jest insulinoterapia. Cukrzyca typu 2 występuje najczęściej u osób starszych, z otyłością lub innymi zaburzeniami metabolicznymi.

Cukrzyca ciężarnych – czyli przejściowe zaburzenie, polegające na wyższym stężenia glukozy we krwi u zdrowych kobiet w ciąży i ustępujące po urodzeniu dziecka. Stanowi ona zagrożenie i dla matki i dla dziecka. U 30-50% kobiet, które cierpiały na ten typ choroby może rozwinąć się cukrzyca typu 2. Uważa się, że przyczyną cukrzycy ciężarnych są zmiany wywołane przez hormony łożyskowe.

Objawy cukrzycy:

* częste uczucie zmęczenie, nadmierne pragnienie, częste oddawanie moczu, nudności, wymioty, bóle brzucha, stałe uczucie głodu, zły stan psychiczny, niewyraźne widzenie, drętwienie rąk lub stóp.

Cukrzyca prowadzi do wielu ciężkich powikłań.

Najgroźniejsze z nich to:

* choroba niedokrwienna serca i zawał mięśnia sercowego,

* zespół stopy cukrzycowej – zaburzeń ukrwienia i unerwienia stopy,

* udar mózgu – prowadzący do różnego stopnia uszkodzenia mózgu,

* uszkodzenia: narządu wzroku – zmiany naczyń siatkówki mogące prowadzić do ślepoty; nerek – prowadzące do ich niewydolności; włókien nerwowych – neuropatie o charakterystycznych objawach „rękawiczkowych” i „skarpetkowych”,

* kwasica ketonowa jest niebezpiecznym powikłaniem i stanowi zagrożenie życia chorego; wywołuje ją brak insuliny powodujący rozkładanie tłuszczów i powstawania ciał ketonowych, które przechodzą do krwi i moczu chorego.

* hipoglikemia, która grozi chorym leczącym się insuliną lub doustnymi środkami zwiększającymi jej wydzielanie, pojawia się po przyjęciu złej dawki leku.

Leczenia cukrzycy opiera się przede wszystkim na insulinoterapii. To podstawowy sposób przy cukrzycy typu 1. Stosuje się ją też u chorych na cukrzycę typu 2, u których nie wystarcza odpowiednia dieta, tryb życia i doustne leki przeciwcukrzycowe oraz u kobiet z cukrzycą ciążową. Ważna jest współpraca chorego z lekarzem, stałe pomiary poziomu cukru we krwi, kontrola ciśnienia tętniczego i wagi ciała.

Wyimek:

Cukrzyca to epidemia XXI w. Na świecie choruje na nią 240 mln ludzi, w tym w Polsce 2,5 mln. W zatrważającym tempie rośnie ilość zachorowań na cukrzycę wśród najmłodszych.