Nie widać ich, ale są i to tak ważne, że nie sposób ich przecenić. Bez nich jesteśmy pozbawieni energii, chęci do życia, działania. To związki organiczne nazywane witaminami sprawiają, że nasz organizm funkcjonuje prawidłowo. Dzisiaj przedstawimy wam w pigułce niezbędną wiedzę na ich temat.

Czym są witaminy?

Jak zostało powiedziane, witaminy to związki organiczne, które biorą udział we wszystkich istotnych dla życia procesach zachodzących w naszym organizmie, zapewniając nam dobre zdrowie i samopoczucie. Niestety, organizm człowieka nie potrafi ich wytworzyć poza trzema – witaminą D, H i K. Pozostałe musimy mu codziennie dostarczyć w odpowiedniej ilości.

Witamina A została odkryta jako pierwsza, znaleźli ją w traniew roku 1913 amerykańscy badacze Elmer McColluma i Marguerite Davis. Nazwę „witamina A” nadano jej w latach 20 ubiegłego wieku. Do dziś badacze odkryli 30 różnych witamin. Większość z nich, dla ułatwienia, oznacza się literami alfabetu.

Jakie są źródła witamin?

Naturalnym źródłem witamin są wszystkie produkty, ale najwięcej znaleźć ich można w owocach, warzywach, nabiale, mięsie, rybach. Dziś można kupić w aptekach poszczególne witaminy, albo zestawy witaminowe w tabletkach, choć są one syntetyczne to i tak pozyskuje się je z produktów naturalnych roślinnych i zwierzęcych – dla przykładu przemysł farmaceutyczny pozyskuje witaminę C z głogu, E z soi, kiełków pszenicy lub kukurydzy, A – z wątroby ryb. Do tej pory nie udało się wytworzyć całkowicie sztucznych witamin.

Zapotrzebowanie organizmu na witaminy

To, jakie jest nasze dzienne zapotrzebowanie na witaminy, zależy od wielu czynników – trybu życia, wieku, stanu zdrowia, preferencji żywieniowych. Tak naprawdę to każdy człowiek ma inne, indywidualne zapotrzebowanie na witaminy. Aby to uprościć na potrzeby produkcji farmaceutycznej naukowcy opracowali normy orientacyjne, było to możliwe przede wszystkim dlatego, że nasz organizm toleruje nawet znaczne wahania ilości witamin, a „naturalne” niedobory witamin spotyka się u małych dzieci, szybko rozwijającej się młodzieży i osób starszych. W takich przypadkach warto sięgnąć po odpowiednie do wieku zestawy witamin.

I jeszcze jedna bardzo istotna uwaga – obecnie panuje powszechne przekonanie, że nie należy spożywać tłuszczu, bo jest on niepotrzebny, wręcz szkodliwy dla zdrowia. Nieprawda! Witaminy rozpuszczają się w wodzie i w tłuszczach właśnie. Bez nich nasz organizm nie wchłonie tak ważnych witamin jak A, D, E, K i F.

Działanie na organizm podstawowych witamin

A – poprawia odporność, wygląd skóry i włosów, wzmacnia wzrok.

B₁ – poprawia koncentrację, pracę serca, układu nerwowego.

B₂ –wpływa na kondycję skóry, włosów i paznokci, zmniejsza stres, wzmacnia wzrok, chroni przed zajadami.

B₃ (niacyna, witamina PP) – przeciwdziała zaburzeniom trawienia, obniża ciśnienie i poziom cholesterolu, poprawia pamięć.

B₅ – wspomaga gojenie ran, odporność, przeciwdziała zmęczeniu.

B₆ – pomaga w leczeniu tzw. korzonków, kurczów mięśni, zmian skórnych, łagodzi nerwy.

B₉  (kwas foliowy ) – podnosi witalność i odporność organizmu.

B₁₂ – wzmacnia układ nerwowy, poprawia przemianę materii, przeciwdziała anemii.

C – pomaga obniżyć poziom cholesterolu, wzmacnia odporność i naczynia krwionośne, zapobiega infekcjom.

D – zapobiega łamliwości kości, krzywicy, chorobom zębów i dziąseł.

E (witamina młodości) – przeciwdziała procesom starzenia, ułatwia gojenie ran i wygładzanie blizn, działa przeciwmiażdżycowo.

F – zapobiega odkładaniu się cholesterolu, zmniejsza ryzyko zawału serca, wspomaga system nerwowy, ułatwia przyswajanie wapnia.

K – zapobiega krwotokom oraz zapewnia prawidłową krzepliwość krwi.

Do tematu witamin i sposobu ich stosowania jeszcze wrócimy.

Agata Kozłowska