Boże Narodzenie to bardzo pachnące święta. Pachną grzyby, pieczona szynka szpikowana goździkami, schab ze śliwkami, ale przede wszystkim pachną korzenne przyprawy z dalekiego świata – cynamon, goździki, anyż. Bez nich nie byłoby pierników, a bez pierników nie byłoby świąt. Ich pieczenie to cały rytuał – najlepiej robić to w gronie bliskich i przyjaciół. Takie wspólnie upieczone pierniki i pierniczki królują potem na świątecznych stołach, zdobią choinki, są słodkim dodatkiem do prezentów.
O piernikach napisano już tak wiele, że właściwie nie ma już nic do dodania – powiem tylko, że najlepsze są z mąki żytniej lub razowej z dodatkiem lipowego miodu i świeżo mielonych przypraw korzennych, ale w czasach, gdy ciągle brakuje nam czasu można używać gotowych mieszanek przypraw piernikowych. I oczywiście trzeba je upiec wcześniej, przynajmniej 10 dni przed świętami, bo prawdziwy piernik jak wiadomo – im starszy tym lepszy!
Całuski
Składniki: 1,5 szklanki mąki pszennej, 1/2 szklanki miodu, 10 dag margaryny, 1 jajko, 10 łyżek cukru, pół łyżeczki sody oczyszczanej, po 1/2 łyżeczki cynamonu, mielonych goździków i imbiru (lub przyprawa do pierników), 2 łyżki margaryny do posmarowania blachy, 1 żółtko do smarowania pierniczków.
Przygotowanie: Miód podgrzać z korzeniami i polać nim przesianą mąkę. Wymieszać i ostudzić. Dodać cukier, margarynę, jajka i sodę. Dokładnie wymieszać, wyrobić gładkie ciasto. Stolnicę posypać mąką, ciasto podzielić
na porcje, rozwałkować na placki o grubości 1 cm. Foremkami wycinać pierniczki – całuski najczęściej mają kształt serduszek. Ułożyć na blasze wysmarowanej margaryną lub wyłożonej papierem do pieczenia, posmarować rozbełtanym żółtkiem. Piec 10-15 min. w piekarniku o temperaturze 180°C. Po ostudzenie pierniczki można polukrować, polać czekoladą lub ozdobić cukrowymi perełkami.
Piernik toruński
Składniki: 1/2 kg miodu, 1/2 łyżki mielonego cynamonu, 1/2 łyżki zmielonych goździków, 1/2 łyżki ziaren anyżu, 1 kg mąki żytniej, 1/2 łyżeczki sody oczyszczonej, 1 jajko, 25 ml spirytusu, garść orzechów lub migdałów. Wosk pszczeli do wysmarowania formy.
Przygotowanie: Miód podgrzać z przyprawami, przestudzić, dodać do przesianej maki, wyrobić gładkie, jednolite masę. Sodę rozpuścić w odrobinie wody i dodać do masy razem z jajkiem i dokładnie wyrobić (ciasto powinno być twarde i uginać się „pod ręką”). Pod koniec dodać sparzone, obrane i posiekane orzechy lub migdały (część odłożyć w całości do dekoracji). Blachę wysmarować woskiem pszczelim, rozciągnąć na niej ciasto na grubość ok. 3 cm, udekorować całymi orzechami lub migdałami. Piec w temperaturze 220°C przez godzinę.
Piernik staropolski
Składniki: 500 ml miodu, 25 dag masła, 2 szklanki cukru, 3 jajka, 1 kg mąki, 1 słoiczek powideł śliwkowych, 3 łyżeczko sody oczyszczanej, 100 ml mleka, 15 dag orzechów włoskich, 10 dag skórki pomarańczowej, 3 torebki przyprawy do piernika, 1/2 łyżeczki soli.
Przygotowanie: Miód wlać do rondelka, dodać cukier i masło, podgrzewać na małym ogniu cały czas mieszając. Orzechy sparzyć, obrać i grubo posiekać razem ze skórką pomarańczową. Sodę rozpuścić w gorącym mleku.
Masę miodową ostudzić i stopniowo dodając mąkę wyrabiać ciasto (najlepiej mikserem). Kolejno dodawać: jajka, sodę, bakalie, sól i przyprawę do piernika. Uformować kulę, przełożyć do dużej miski, przykryć i odstawić w chłodne miejsce na kilka dni (tradycyjne ciasto piernikowe musi długo dojrzewać, dlatego przygotowuje się nawet na 2 tygodnie przed świętami).
Ciasto podzielić na 3 części, każdą rozwałkować na kwadraty. Piec przez 45 min. na blachach wyłożonych pergaminem w temperaturze 180°C. Ostudzić. Placki przełożyć powidłami śliwkowymi. Polać czekoladą, udekorować lukrem, bakaliami lub gotowymi, świątecznymi elementami z masy marcepanowej (np. gwiazdkami, choinkami itp.)
Piernikowe choinki
Składniki: 50 dag miodu, 250 ml oleju, 50 dag brązowego cukru, 15 dag gorzkiej czekolady, 20 dag mielonych orzechów laskowych, po 1 łyżce cynamonu i mielonych goździków, 4 jajka, 50 dag mąki, 1 torebka proszku do pieczenia, 5 łyżek dżemu morelowego.
Foremki w kształcie gwiazdek różnej wielkości.
Przygotowanie: Miód podgrzać w garnuszku z cukrem ciągle mieszając, masę miodową zdjąć z ognia, lekko przestudzić, dodać połamana czekoladę, mieszać, aż się rozpuści. Wsypać orzechy, dodać przyprawy, jajka i wymieszać, pod koniec dodać przesianą mąkę i jeszcze raz dokładnie wymieszać. Ciasto rozprowadzić grubą warstwą na przykrytej pergaminem blaszce. Piec ok. 45 min. w temperaturze 180°C, wystudzić.
Z ciasta wycinać foremkami gwiazdki różnej wielkości. Dżem morelowy lekko podgrzać, zmiksować i sklejać mim gwiazdki „na krzyż”, aby utworzyły choinkę. Całość można polukrować zielonym lub srebrzystym lukrem, posypać kolorową posypką i ozdobić cukrowymi perełkami.
Pierniczki na choinkę
Składniki: 20 dag płynnego miodu, 5 dag cukru pudru, szczypta soli, 5 dag rozpuszczonego masła, 1 jajko, 2 łyżki czekolady w proszku,1 przyprawa do pierników, 50 dag mąki. Do dekoracji – gotowy lukier w różnych kolorach, cukrowe perełki, kolorowa posypka do ciasta.
Przygotowanie: Miód, cukier, sól, masło, jajko, kakao, przyprawę korzenną wymieszać mikserem. Mąkę przesiać i razem z proszkiem do pieczenia dodać do masy. Zagnieść ciasto, uformować kulę, owinąć folią i umieścić w lodówce na 1-2 godziny. Rozwałkować na grubość 3 mm. Foremkami o różnych kształtach wycinać małe pierniczki, w każdym zrobić dziurkę na przewleczenie wstążeczki do zawieszenia na choince. Piec 10-15 min. w temperaturze 170°C. Lukry rozpuścić w kąpieli wodnej. Wystudzone pierniczki polukrować, udekorować cukrowymi perełkami i kolorową posypką.
Pachnącego i szczęśliwego Bożego Narodzenia!
Tekst: Agata Kozłowska
