Owies, od ponad dwóch tysiącleci, stanowił jeden z podstawowych składników codziennej diety ludzi i zwierząt. Ceniono go za doskonałe cechy agrotechniczne, szczególne właściwości lecznicze i wysokie walory odżywcze. Przed wiekami niezwykle popularny, ostatnimi czasy zapomniany, dziś powraca do jadłospisów.
Owies jest rośliną jednoroczną, dorasta do ok. 80 cm, uprawiany jest na mało urodzajnych glebach. Jego plantacje można spotkać w Europie, zachodniej Azji oraz Ameryce Północnej. W ziołolecznictwie używa się ziela owsa, słomy owsianej, płatki, otręby i mąkę owsianą.
Płatki owsiane w formie kleiku tzw. owsianki są bogatym źródłem łatwo przyswajalnych tłuszczy i protein, a także wapnia, żelaza, fosforu, jodu, witamin z grupy B, D oraz E. Zawierają dużą ilość błonnika o właściwościach pęczniejących i śluzotwórczych. Płatki zalecane są w diecie osób chorych i sportowców. Udowodniono, że dieta bogata w owies zwiększa energię i siły witalne organizmu. Kleik z płatków pomaga przy problemach z układem pokarmowym, takich jak biegunki, zespół jelita wrażliwego, zapalenie żołądka czy zatwardzenie. Reguluje prace układu pokarmowego, przez co zwiększa odporność organizmu na infekcję, zapobiega chorobom cywilizacyjnym, takim jak choroby układu krążenia i otyłość.
Owies znalazł również szerokie zastosowanie w kosmetyce ze względu na zawartość polifenoli o działaniu przeciwutleniającym, produkty z nasion owsa stosowane są do sporządzania odmładzających maseczek i kosmetyków. Wytwarzane są z niego łagodzące płyny kąpielowe oraz preparaty na trądzik. Wyizolowano z niego związek o podobnych właściwościach jak kwas hialuronowy.
Ziele owsa zbiera się przed kwitnieniem, gdy roślina jest jeszcze zielona, a w nasionach jest jeszcze tzw. mleko. Następnie suszy się go w zacienionym i przewiewnym miejscu. Ziele owsa jest źródłem związków cukrowych i mineralnych zasobnych w rozpuszczalną krzemionkę, magnez, wapń, potas i żelazo.
Odwar z ziela owsa. Najlepiej przygotować w postaci mieszanki, składającej się z 75 g ziela owsa, 10 g liści pokrzywy i 10 g dziurawca. Po zmieszaniu należy 3 łyżki ziół zalać 3 szklankami. gorącej wody i gotować pod przykryciem na małym ogniu ok. 20 min. Następnie przecedzić i przelać do termosu. Taki odwar pić 3 razy po szklance w ciągu dnia. Odwar taki jest bogatym źródłem krzemionki dobrze rozpuszczalnej w wodzie, która wpływa korzystnie na przemianę materii i stan narządów wewnętrznych. Odwar polecany jest przy bezsenności, bowiem zmniejsza napięcie nerwowe, niepokój i lęki. Wykazano, że picie odwaru z owsa zapobiega tworzeniu się kamieni w nerkach oraz oczyszcza nasz organizm z toksyn.
Odwar ze słomy owsianej. Odwar ze słomy polecany jest na wzmocnienie organizmu przy wyczerpaniu fizycznym i nerwowym. Zalecany jest również przy problemach z tarczycą oraz nawracających się chorobach przeziębieniowych.
Nalewkę owsianą przygotowuje się w okresie letnim z jeszcze zielonej rośliny. Ziele należy pokroić na drobne kawałki napełniając nim półlitrowy słoik, który zalewamy 0,1 l spirytusu i dopełniając wodą. Następnie odstawić w ciemne miejsce na dwa tygodnie, często wstrząsając. Po tym czasie należy ją przecedzić. Zażywać 3 razy dziennie po jedzeniu, po 1 łyżeczce jako środek na bezsenność oraz przy wyczerpaniu nerwowym.
Kąpiel relaksująca ze słomy owsianej. Zastosowanie wzmacniające, oczyszczające i łagodzące przy zmianach skórnych, alergiach, trądziku i egzemach, jak również przy nadmiernej potliwości stóp. Kąpiel taka pomaga przeciwbólowo przy schorzeniach reumatycznych i artretycznych. Do przygotowania kąpieli potrzebujemy ok. 1 kg rozdrobnionej słomy owsianej, którą należy zalać 5 litrami ciepłej wody i odstawić na 2-3 godz. Następnie otrzymany napar należy gotować na małym ogniu ok. 30 min. i po przecedzeniu dodać do kąpieli. Kąpiel powinna trwać ok. 20 min.
Maseczkę oczyszczająco-ujędrniająca otrzymujemy zalewając łyżkę płatków owsianych wrzątkiem. Należy poczekać, aż ostygnie, a następnie oddzielić płatki od powstałego naparu. Płatkami oczyszczamy skórę twarzy, a następnie przemywamy twarz naparem.
Tekst: Barbara Górska
Fot. Autorka