Chyba każdy z nas przyzwyczaił się do comiesięcznej regulacji płatności za korzystanie z telefonu, kablówki, czy też mediów komunalnych. Jednakże nikt nie spodziewał się tego, że nawet posiadanie w biurze prywatnego odbiornika RTV rodzi obowiązek zapłacenia za niego abonamentu.
Konieczność zapłaty abonamentu RTV za posiadanie odbiornika w miejscu pracy wywołuje u niejednego pracownika ogromne zdziwienie jednocześnie nasuwając szereg wątpliwości. Czy abonament za firmowe radioodbiorniki obejmuje konkretne sztuki, czy dotyczy prawa odbioru programu w budynku urzędu, bez względu na liczbę aparatów radiowych? Te zapytania są rezultatem odmiennej regulacji związanej z używaniem odbiorników radiowych i telewizyjnych w domu i w pracy.
Abonament za domowe odbiorniki
W gospodarstwie domowym osoby fizyczne wnoszą jedną opłatę abonamentową, niezależnie od liczby posiadanych odbiorników radiowych i telewizyjnych. W tej sytuacji nie ma również znaczenia miejsce, w którym się one znajdują. Abonent mając w mieszkaniu dwa telewizory, radio i wieżę stereofoniczną, w aucie – radio, zaś w domku letniskowym – radiomagnetofon, wnosi tylko jedną opłatę radiowo-telewizyjną.
Gospodarstwo domowe stanowi zespół osób mieszkających i utrzymujących się wspólnie albo jedna, samodzielnie się utrzymująca osoba. Osobami prowadzącymi wspólne gospodarstwo domowe mogą być zarówno członkowie małej rodziny (składającej się z dwóch pokoleń: rodziców i dzieci), jak i dużej (złożonej z trzech pokoleń oraz braci i sióstr rodziców), a także osoby do rodziny nienależące. Wspólne gospodarstwo domowe może prowadzić grupa przyjaciół, bliscy i dalecy krewni oraz powinowaci.
Osoba fizyczna, która posiada co najmniej dwa lokale mieszkalne, w których znajdują się odbiorniki radiofoniczne i telewizyjne (bez względu na ich liczbę) opłaca również tylko jedną opłatę abonamentową. Odrębną opłatę abonamentową będzie zmuszona ona wnieść za odbiorniki znajdujące się w pomieszczeniu (lokalu) o charakterze handlowym, usługowym lub produkcyjnym – mieszczącym się poza lokalem mieszkalnym.
Uwaga! Jedną opłatę abonamentową, niezależnie od liczby używanych odbiorników, wnoszą również: publiczne zakłady opieki zdrowotnej, sanatoria, żłobki, publiczne i niepubliczne jednostki organizacyjne systemu oświaty, państwowe i niepaństwowe szkoły wyższe oraz domy pomocy społecznej – w tym samym budynku, zespole budynków lub w samochodach będących w ich używaniu.
Korzystanie z odbiorników w pracy opłacimy sami
Nikt by nie przypuszczał, że za własny odbiornik w miejscu pracy należy opłacać abonament. O tej konieczności stanowią przepisy prawne, które jednoznacznie wskazują, że firma nie ma obowiązku wnoszenia opłat abonamentowych za odbiorniki, które nie stanowią jej wyposażenia. Jeśli pracownik w miejscu pracy używa prywatnego odbiornika – na nim spoczywa obowiązek wnoszenia opłat abonamentowych. Od tego obowiązku nie zwalnia go fakt opłacania abonamentu za używanie odbiorników w miejscu zamieszkania, gdyż zakład pracy nie wchodzi w obręb gospodarstwa domowego. Zgodnie z prawem w takiej sytuacji, odbiorniki trzeba zarejestrować na imię i nazwisko pracownika oraz na adres firmy, a dowód zarejestrowania należy przechowywać w miejscu pracy, by móc go okazać w razie kontroli. Obowiązek skontrolowania, czy za słuchanie „prywatnego” radia w pracy opłacany jest abonament spoczywa na pracodawcy, który swoich pracowników o takiej konieczności może uprzedzić drogą elektroniczną bądź osobiście. Ponadto, kontrolerzy Poczty Polskiej mają prawo sprawdzić każde miejsce pracy pod względem opłacania abonamentu RTV zarówno przez pracodawcę, jak i przez pracowników.
Obowiązek uiszczania przez firmy opłaty abonamentowej za każdy używany odbiornik radiofoniczny i telewizyjny, z odbiornikami radiofonicznymi w samochodach służbowych włącznie, reguluje to ustawa z 21 kwietnia 2005 r. o opłatach abonamentowych, która ustaliła dwie opłaty tj.:
- za używanie odbiornika telewizyjnego lub telewizyjnego i radiofonicznego oraz
- za używanie wyłącznie odbiornika radiofonicznego.
Opłatę radiowo-telewizyjną nazywaną potocznie ujednoliconą wnosi się za każdą parę odbiorników (radiofoniczny i telewizyjny). Gdy liczba odbiorników radiofonicznych przewyższa liczbę odbiorników telewizyjnych, wówczas za odbiorniki radiofoniczne przewyższające liczbę odbiorników telewizyjnych wnosi się opłaty jak za używanie odbiornika radiofonicznego. Tę sytuację można przejrzyście przedstawić na następującym przykładzie. Jeśli firma ma 5 odbiorników telewizyjnych i 10 odbiorników radiofonicznych, wnosi 5 opłat radiowo-telewizyjnych (5 x 18,65 zł miesięcznie) i 5 opłat radiofonicznych (5 x 5,65 zł miesięcznie).
Termin i wysokość płatności
Opłatę za korzystanie z radioodbiorników trzeba wnieść do 25. dnia pierwszego miesiąca okresu rozliczeniowego. Uregulowanie płatności w terminie ochroni nas przed naliczaniem odsetek za zwłokę, których kwota jest równa takiej samej wysokości, jak dla zaległości podatkowych. Ważny jest dzień, w którym abonent dokonuje płatności, nie zaś dzień, w którym ta płatność wpływa na rachunek bankowy Poczty Polskiej SA Stawki abonamentu RTV na 2013 rok wprowadza rozporządzenie Krajowej Rady Radiofonii i Telewizji z 7 maja 2012 r. w sprawie wysokości opłat abonamentowych za używanie odbiorników radiofonicznych i telewizyjnych oraz zniżek za ich uiszczanie z góry za okres dłuższy niż jeden miesiąc w 2013 r.
Wysokość opłat w 2013 roku
- za używanie odbiornika radiofonicznego – 5,65 zł miesięcznie.
- za używanie odbiornika telewizyjnego lub telewizyjnego i radiofonicznego – 18,65 zł miesięcznie
Po uwzględnieniu zniżek za opłacenie z góry za okres dłuższy niż miesiąc opłaty abonamentowe wynoszą:
- za używanie odbiornika radiofonicznego:
- za dwa miesiące – 11 zł,
- za trzy miesiące – 16,30 zł,
- za sześć miesięcy – 32,20 zł,
- za rok – 61,00 zł.
- za używanie odbiornika telewizyjnego lub telewizyjnego i radiofonicznego:
- za dwa miesiące – 36,20 zł,
- za trzy miesiące – 53,70 zł,
- za sześć miesięcy – 106,30 zł,
- za rok – 201,40 zł.
Uwaga! Firmy i instytucje wnoszą opłatę abonamentową za każdy używany odbiornik radiowy i telewizyjny.
Nad wszystkim czuwa NIK
Najwyższa Izba Kontroli wzięła sprawę w swoje ręce dokonując weryfikacji wnoszenia opłat za abonament radiowo – telewizyjny przez ministerstwa , urzędy centralne, wojewódzkie oraz jednostki samorządowe. Działania te prowadzone są w ramach kontroli wykonania budżetu. Najwyższa Izba Kontroli po sprawdzeniu firm ma przedstawić w wynikach kontroli budżetowej w listę instytucji, które nie opłaciły w 2011 r. abonamentu radiowo – telewizyjnego.
Zgodnie z brzmieniem obowiązujących przepisów prawnych, firmy i instytucje wnoszą opłatę abonamentową za każdy używany odbiornik radiowy i telewizyjny. Środki z abonamentu przeznaczane są na realizację misji publicznej przez publiczną telewizję i radiofonię. Mniejsze wpływy z tego tytułu oznaczają więc mniej środków na finansowanie m.in. Telewizji Polskiej i Polskiego Radia.
Środki z tego tytułu w budżecie TVP stanowią obecnie ok. 13 proc. dochodów. Jak widać, nie jest to zbyt duża liczba, dlatego resztę telewizja musi pozyskać z innych źródeł, głównie ze sprzedaży czasu reklamowego.
Kontrola wykonania budżetu państwa stanowi najważniejszą kontrolę przeprowadzaną corocznie przez NIK. Jej celem jest dostarczenie obiektywnej informacji, jak kontrolowane jednostki oraz rząd realizują budżet państwa. W kompetencjach prezesa NIK leży przedstawienie sejmowi jej wyniki podczas posiedzenia plenarnego. NIK kontroluje dysponentów poszczególnych części budżetu państwa oraz wybranych dysponentów niższego stopnia. Kontroli podlegają także agencje i fundusze celowe, których plany finansowe ujęte są w ustawie budżetowej, Narodowy Bank Polski – w zakresie obsługi budżetu państwa oraz inne wybrane podmioty, które korzystają z dotacji i subwencji budżetowych. Wyniki kontroli każdego z urzędów podawane są do publicznej wiadomości na stronach internetowych NIK.
Domowy abonament nie obejmuje korzystania z prywatnego odbiornika w pracy. Zarówno pracodawca, jak i pracownik muszą wnieść opłatę abonamentową za urządzenia, które do nich należą.
Tekst: Marta Giermasińska
Fot. Wiesław Sumiński