Wiosną na trawnikach pojawiają się drobne urocze kwiatki, otwierające się o wschodzie słońca, a zamykające swoje płatki, gdy zapada zmierzch. Ich właściwości lecznicze były już znane od wieków, zalecano je na rany i stłuczenia, a zalane wrzącym oślim mlekiem polecano przy gruźlicy płuc. Rzadko dostrzegamy w stokrotkach dobroczynne właściwości, które mogłyby być przydatne dla naszego zdrowia i urody.
Stokrotka jest pospolitą drobną rośliną wieloletnią, spotkaną w całej Europie. Kwitnie przy ładnej pogodzie już od marca, aż do listopada, a nawet w okresie bezśnieżnych zim. Surowcem zielarskim są koszyczki kwiatowe, które można zbierać od wiosny, aż do pierwszych przymrozków, najlepiej w słoneczny dzień, gdy rośliny obeschną z rosy. Suszyć w zaciemnionym i przewiewnym pomieszczeniu.
Świeże kwiatki są jadalne, mogą być stosowane do dekoracji potraw oraz jako oryginalny dodatek do sałatek. Do celów kulinarnych nadają się również młode liście i pąki kwiatów zbierane wczesną wiosną oraz jesienią. Można dodawać je także do sosów, zup, masła ziołowego, past i omletów. Pąki można marynować jak kapary. Rozdrobnione świeże liście stokrotki stosuje się w postaci okładów jako środek przyśpieszający gojenie zranień i stłuczeń.
Stokrotka w swoim składzie zawiera dużo witaminy C, beta-karoteny, substancji gorzkich, garbników, kwasów organicznych, śluzu, saponin, olejków eterycznych, flawonoidów oraz soli mineralnych. Najczęściej stosowana jest w postaci naparu, najlepiej w mieszance z innymi ziołami. Napar z kwiatów stokrotek stosowany wewnętrznie ma właściwości oczyszczające organizm z nagromadzonych toksyn. Wspomaga prace wątroby, działa wykrztuśnie i moczopędnie, wzmacnia ściany naczyń krwionośnych. W lecznictwie ludowym przypisuje mu się również właściwości „oczyszczające krew”. Polecany jest dla osób starszych, gdyż przeciwdziała miażdżycy. Do przygotowania naparu należy 1 łyżkę kwiatów stokrotek zalać 1,5 szklanki wrzącej wody i parzyć pod przykryciem, następnie jeszcze ciepły napar przelać do termosu, pić między posiłkami po 1/2 szklanki 3 razy dziennie. W celu zwiększenia właściwości warto dodać do naparu inne zioła tj.: ziele pokrzywy, poziomki, nawłoci, liści brzozy, kwiatu wrzosu lub kocanki piaskowej.
Zewnętrznie napar ze stokrotek stosowany jest w postaci kąpieli i okładów jako środek przeciwzapalny, wspomagający gojenie i zmniejszający siniaki po kontuzjach i urazach.
Syrop z kwiatków stokrotek na przeziębienie. Do przygotowania syropu potrzebujemy ok. 250 samych kwiatków stokrotek bez ogonków, 1 cytrynę, 300 g cukru, 3-4 szklanki wody. Kwiatki należy przebrać, przepłukać delikatnie pod bieżącą wodą, następne przełożyć do garnka wraz z pokrojoną w plastry cytryną, zalać wrzącą wodą i odstawić do dnia następnego. Gdy stokrotki puszczą sok należy je dokładnie odcedzić przez gazę, dodać cukier i gotować na małym ogniu w garnku z grubym dnem, aż do momentu, gdy zgęstnieje. Powstały syrop przelać do szklanych butelek i zamknąć. Wyśmienity jako dodatek do herbaty lub potraw np. naleśników z serem.
Stokrotka w kosmetyce ceniona jest ze względu na swoje właściwości poprawiające stan skóry, szczególnie przy zmianach skórnych takich jak trądzik. Łagodząca maseczka ze stokrotek, do której sporządzenia potrzebujemy 3 łyżki stołowe kwiatów stokrotek, 2 łyżki otrąb owsianych oraz 1 łyżeczkę miodu. Wszystkie składniki należy połączyć i rozetrzeć na jednolitą masę. Maseczkę nałożyć na twarz omijając okolicę oczu na ok. 15 min., zmyć letnią wodą.
Maseczka rozjaśniająca piegi i plamy wątrobowe na twarzy ze świeżych kwiatków i ogórka. Wszystko zmiksować, a powstałą papkę nanieść na twarz. Pozostawić na 30 min. Zmyć ciepłą wodą lub naparem z nagietka. Zabieg należy powtórzyć kilkakrotnie w odstępach czasowych, aż do uzyskania oczekiwanych zmian.
Tekst: Barbara Górska
Fot. Autorka