Rozmowa z Ryszardem Giszczakiem, wójtem gminy Raciąż

• Gmina Raciąż położona jest na ważnym ekologicznie obszarze Polski. Czy według Pana to zaleta czy wada?

– Gmina Raciąż ma charakter typowo rolniczy. Rolnictwo stanowi przeważający sektor w gospodarce gminy. Na ogólną powierzchnię gminy, wynoszącą 24 445 ha, użytki rolne stanowią 18 533 ha. Pochwalić się może czystym środowiskiem naturalnym oraz tym, że gmina niemal w całości wpisana jest między korytarze ekologiczne towarzyszące Wkrze i Wiśle. Cały obszar gminy znajduje się w granicach obszaru funkcjonalnego „Zielone Płuca Polski”, północna część Gminy z pradoliną Raciążnicy należy do Nadwkrzańskiego Obszaru Chronionego Krajobrazu. W granicach NOChK w celu zachowania dziedzictwa przyrodniczego ustanowiono Zespół przyrodniczo-krajobrazowy Pólka-Raciąż z kompleksem terenów bagiennych (bagno „Topiele”), wydmowych, potorfi oraz użytki ekologiczne.  Zespół obejmuje powierzchnię 23,3 km², który charakteryzuje się dużym zróżnicowaniem tak flory jak i fauny.

Do istotnych czynników pozytywnie wyróżniających Gminę Raciąż należy dobry stan środowiska naturalnego, co czyni obszar szczególnie atrakcyjnym oraz występowanie licznych pomników i obiektów przyrodniczych podnoszących jej atrakcyjność. Naturalne walory przyrodnicze, czyste powietrze, obfitujące w grzyby i jagody lasy stanowią doskonałe warunki do wypoczynku, rekreacji i organizowania działalności agroturystycznej. Z tego względu gmina Raciąż planuje budowę zbiornika wodnego „Kraszewo” o powierzchni 93,54 ha na rzece Raciążnicy. Rozważano trzy lokalizacje budowy zbiornika. Wybrano grunty położone na terenie trzech miejscowości: Budy Kraszewskie, Kraszewo Gaczułty i Kraszewo Rory – obok utworzonego w 2004 roku przez wojewodę, Zespołu przyrodniczo krajobrazowego „Pólka-Raciąż”. Zbiornik retencyjny ma być budowany na nieużytkach i torfowiskach. Ziemia z wykopu zbiornika (setki metrów sześciennych) zostanie wykorzystana do ukształtowania terenu wokół zalewu. Wykupiono już 58 ha.

• Raciąż jest przykładem gminy która inwestuje w ekologie. Skąd udaje się panu pozyskać na to środki?

– Gmina Raciąż może pochwalić się wcale nie małymi osiągnięciami w zakresie ochrony środowiska, ekologii, za które została wyróżniona w konkursie Eko-Wójt roku 2011 oraz medal „Nie zapomnij o mnie – Przyroda”. Gmina jest zwodociągowana. Nie od dziś wiadomo, że wody z wodociągu zużywa się kilkakrotnie więcej, niż gdy czerpie się ją z prywatnej studni. Więcej wody oznacza więcej powstających ścieków. Dlatego 13 lat temu rozpoczęliśmy inwestowanie w ochronę środowiska. Ten początek stanowiło wybudowanie pierwszej oczyszczalni ścieków, która powstała w sołectwie Koziebrody. Z czasem wybudowano kolejne dwie oczyszczalnie w Gralewie (2008 r.) i w Uniecku (2011 r.). Sukcesywnie rozbudowywana jest sieć kanalizacji sanitarnej. Na koniec 2012 r. już prawie 500 gospodarstw domowych z 12 sołectw odprowadzało ścieki do gminnej kanalizacji. Są oczywiście posesje i małe wioski, których kanalizowanie jest nie efektywne ekonomicznie. Tym mieszkańcom proponowane są przydomowe oczyszczalnie ścieków. W pierwszym etapie zainstalowano 114 takich oczyszczalni, a w bieżącym roku trwa budowa kolejnych 130 instalacji. Tak szeroki program inwestycji proekologicznych nie byłby możliwy bez wsparcia środkami unijnymi oraz pochodzącymi z Wojewódzkiego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej. W korzystaniu z tych pierwszych środków gmina Raciąż należy do liderów na Mazowszu.

• A co gmina robi w kwestii ochrony zdrowia mieszkańców?

– Gmina Raciąż przejęła dwa obiekty ośrodków zdrowia w Koziebrodach i Uniecku od Starostwa Powiatowego w Płońsku. Obiekty te zostały gruntownie wyremontowane z środków gminy Raciąż, a następnie przekazane uprawnionym podmiotom w celu prowadzenia publicznej opieki zdrowotnej – przychodni.

Ponadto gmina Raciąż wybudowała ośrodek zdrowia wraz z punktem aptecznym we wsi Gralewo. W ramach zadania wybudowano budynek o pow. użytkowej 308 m², z przeznaczeniem na przychodnie z czterema gabinetami lekarskimi i punktem aptecznym.

• Pana starania są doceniane również na arenie ogólnopolskiej.

– Tak. W konkursie WÓJT ROKU 2011 organizowanym przez Program Pierwszy Telewizji Polskiej pod honorowym patronatem Prezydenta RP Bronisława Komorowskiego zdobyłem największą liczbę głosów spośród wójtów z Mazowsza. Znalezienie się w finale tak prestiżowego plebiscytu i zdobycie największej liczby głosów spośród wójtów z Mazowsza stanowi wymowny dowód uznania za niezwykle aktywną i owocną działalność naszego samorządu.

• Raciąż stawia również na nowoczesność. Jakie działania podjęto już w tym kierunku?

– Rada Gminy Raciąż wyraziła wolę przystąpienia do realizacji projektu Likwidacja barier wykluczenia cyfrowego na obszarze Gminy Raciąż w ramach Programu Operacyjnego Innowacyjna Gospodarka 2007-2013: Priorytet 8 – Społeczeństwo informacyjne – zwiększanie innowacyjności gospodarki, Działanie 8.3. – Przeciwdziałanie wykluczeniu cyfrowemu. Jego realizacja oznacza, że 150 gospodarstw domowych na terenie gminy Raciąż otrzyma sprzęt komputerowy z oprogramowaniem, z pomocą techniczną przy jego instalowaniu w domu i serwisem w trakcie eksploatacji oraz bezpłatny dostęp do internetu. Gmina Raciąż uczestniczy również w programie realizowanym przez Urząd Marszałkowski budowy sieci internetu szerokopasmowego, co umożliwi dostęp do internetu o bardzo dobrych parametrach na terenie całej gminy.

• Władze gminy bardzo pomagają młodym rodzicom. Powstają liczne przedszkola. Czy wpływa to również na rozwój gminy?

– W gminie Raciąż działa od 1 września 2011 r. siedem Ośrodków Edukacji Przedszkolnej. Przedszkola  działają zgodnie z projektem pt. „Sukces zaczyna się w przedszkolu” realizowanym w ramach Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki. Projektem objęta została grupa 115 dzieci trzech – pięcioletnich zamieszkałych w gminie.

W realizacji projektu „Sukces zaczyna się w przedszkolu” zaangażowani są rodzice dzieci uczestniczących w edukacji przedszkolnej. Przeważnie ich pomoc polega na wspieraniu dzieci w przygotowaniu do nauki szkolnej i rozwijaniu zainteresowań. Uczestniczą w różnych formach pedagogizacji, współorganizują imprezy i uroczystości, uczestniczą w zajęciach otwartych i warsztatach. Udział rodziców w realizacji Projektu zwiększa ich świadomość co do korzyści płynących z edukacji przedszkolnej, a uzyskana wiedza i umiejętności pozwalają im włączyć się do procesu kształtowania u dzieci określonych wiadomości, umiejętności i postaw, czyli kształtowania u siebie i swoich dzieci świadomości obywatelskiej.

• Co obecnie jest najważniejsze dla gminy?

– Najogólniej rzecz ujmując z jednej strony likwidacja tych mechanizmów, które najbardziej doskwierają mieszkańcom, a więc poprzez jakość dróg zwłaszcza poprzez rozbudowę sieci dróg bitumicznych, poprzez rozbudowę sieci kanalizacyjnej, ciągłą poprawę bazy oświatowej czy zwiększenia dostępu do internetu zwłaszcza szerokopasmowego itd. Z drugiej strony ochrona jakości życia przed nowymi zagrożeniami, które się pojawiają. Myślę, że takim zagrożeniem jest np. presja na budowę przemysłowych ferm związanych z przemysłem drobiarskim czy też chowem trzody chlewnej. Mamy złe doświadczenie z tzw. utylizacją osadów z oczyszczalni ścieków.

W najbliższej perspektywie najważniejsze wydaje mi się przygotowanie do nowej transzy środków unijnych. Mamy w tym zakresie duże nadzieje, a największą jest budowa zbiornika retencyjnego „Kraszewo”.

Drugim problemem jest racjonalizacja wydatków, stale rosnący koszt utrzymania placówek oświatowych i coraz większa dysproporcja między subwencją oświatową i faktycznymi kosztami. Jeśli nie zmienią się warunki w tym zakresie to za dwa – trzy lata gmina nie będzie dysponowała żadnymi środkami na inwestycje, gdyż całość wolnych środków pochłonie oświata.

• Z jakimi największymi trudnościami pan jako wójt gminy Raciąż się boryka?

– Myślę, że te trudności są podobne do tych które są udziałem innych samorządów. Przede wszystkim chodzi o jasność prawa. Niejednoznaczne przepisy dopuszczające przeróżne interpretacje powodują powstanie wrażenia, że prawdziwe jest powiedzenie, że przepisy są po to żeby je omijać. Za przykład może tu posłużyć co dopiero wdrożona tzw. ustawa śmieciowa, w której ilość niedookreśleń jest porażająca. Irytujący jest brak przepisów w sprawie decyzji środowiskowych dotyczących budowy elektrowni wiatrowych czy analogicznie norm odorowych przy budowie przemysłowych kurników. Niepokoi mnie bardzo brak postępu w pracach nad uporządkowaniem stanu prawnego gruntów „Wspólnot Wiejskich”. Od kilku lat otrzymuję tą samą odpowiedź – ustawa jest w uzgodnieniach, podczas gdy rozstrzygnięcie tych kwestii warunkuje budowę zbiornika retencyjnego o którym już wspomniałem.

Rozmawiała: Ewa Ławnicka