Lis pospolity

W kulturze europejskiej jest symbolem chytrości i przebiegłości. Lis to niezwykle zwinne i skoczne zwierzę. W skoku osiąga pułap ponad dwóch metrów, co pozwala mu na przeskakiwanie wysokich ogrodzeń. Jest wielkim utrapieniem dla właścicieli kurzych ferm i hodowców ptaków.

Lis rudy, zwany też pospolitym, jest najczęściej występującym i największym przedstawicielem gatunku vulpes, czyli drapieżnych ssaków z rodziny psowatych, do którego zaliczają się także między innymi lis tybetański, afgański, bengalski, afrykański czy piaskowy. Wśród lisów rudych wyróżnia się dodatkowo niemal 50 podgatunków, które różnią się od siebie wielkością i miejscem występowania – większe spotkać można głównie w Europie, Ameryce Północnej i Australii, mniejsze zaś w Azji. Warto też wiedzieć, że wbrew nazwie, przedstawiciele tego gatunku mogą mieć rożne umaszczenie – szare, srebrne, czarno-brązowe, bursztynowe, a nawet platynowe, zdarzają się wśród nich także albinosy. W Polsce spotyka się jednak głównie lisy o rudym umaszczeniu z białymi i żółtymi plamami na grzbiecie. Ich futro jest gęste i miękkie, w przeciwieństwie do podgatunków, które zamieszkują cieplejsze rejony świata – u nich futro jest krótsze i bardziej szorstkie. Występujący w Polsce podgatunek o łacińskiej nazwie vulpes vulpes należy do największych – dorosły samiec mierzy od 70 do nawet 90 cm, ma ok. 4-50 cm wzrostu i waży od pięciu do nawet dziesięciu kilogramów, samice są o ok. 15-20 proc. mniejsze. Charakterystyczna cechą lisa jest jego długi i bardzo puszysty ogon, który mierzy ok. 70 proc. długości ciała, może więc mieć nawet przeszło 60 cm!

Lisy pospolite rozprzestrzeniały się po świecie wraz z rozwojem cywilizacji. Dzięki doskonałym zdolnościom przystosowawczym, potrafią poradzić sobie niemal w każdych warunkach klimatycznych. Nie mają też w zasadzie naturalnych wrogów (poza wilkami i rysiami), dzięki czemu bardzo szybko opanowują nowe terytoria. Naturalnie występują w Europie (skąd się wywodzą), Azji, Ameryce Północnej i Afryce, a do Australii zostały sprowadzone w XIX wieku przez człowieka.

Głównym pożywieniem lisów są małe zwierzęta – myszy, szczury, wiewiórki, myszoskoczki, nornice, zające, kury, bażanty czy króliki, polują też na ryby, zdarza się im również zjadać owoce i warzywa – najchętniej maliny, jagody, borówki, śliwki, żołędzie, jeżyny, czereśnie, śliwki i jabłka. Lisy polują głównie przed świtem i po zachodzie słońca, jedynie zimą, ze względu na trudniejszy dostęp do ofiar wychodzą też na żer w dzień. Dorosłe samce potrafią osiągnąć prędkość nawet 50 km/h, skaczą zaś na 5 metrów w przód i dwa w górę i w ten sposób – skacząc z zaskoczenia – łapią swą ofiarę. Ze względu na ogromną populację w Polsce, lisy są powszechnie uważane za największe zagrożenie dla hodowli zwierząt, zwłaszcza kur.

Do najchętniej wybieranych przez lisy kryjówek i legowisk należą te stworzone przez inne zwierzęta – króliki i borsuki. Z tym drugim gatunkiem potrafią też koegzystować – zdarza się, że mieszkają we wspólnych norach, do których lisy przynoszą niezjedzone przez siebie resztki, którymi dzielą się ze współlokatorami. W przypadku, gdy lis sam buduje sobie norę, najchętniej wybiera na nią teren suchy, najlepiej w pobliżu drzew, których korzenie doskonale osuszają teren, dzięki czemu zbudowane tam kryjówki mogą przetrwać wiele lat. Co ciekawe, nory zamieszkałe przez lisy mają zazwyczaj więcej niż jedną jamę, a ich poszczególne pomieszczenia połączone są systemem długich korytarzy.

Ruja lisicy przypada na styczeń i luty, a ciąża trwa niecałe dwa miesiące. W jednym miocie rodzi się najczęściej od czterech do sześciu młodych, chociaż zdarzają się też takie, w których jest ich ponad dziesięć. Małe rodzą się ślepe i głuche, nie mają też zębów i przez pierwsze trzy tygodnie życia są pod stałą opieką matki, a pożywienie donosi w tym czasie ojciec. Młode lisy opuszczają rodzinny dom zazwyczaj w wieku czterech miesięcy. Pełną dojrzałość płciowa osiągają w wieku 9-10 miesięcy.

W Polsce na lisy można polować od czerwca do marca, z wyjątkiem miejsc, w których występują też cietrzewie lub głuszce – tam polowanie dozwolone jest przez cały rok.

 

 


Zamów prenumeratę: gospodarz-samorzadowy.pl/prenumerata
Cały tekst dostępny w wersji papierowej miesięcznika „Gospodarz. Poradnik Samorządowy”
lub na platformach sprzedaży online



Podobne artykuły