Rozmaryn uprawiany był już w czasach biblijnych. Rzymianie czcili go jako ziele bogini Wenus i ozdabiali nim swoje domy. W średniowieczu uważano, iż codzienne picie herbaty rozmarynowej zapewni wieczną młodość i pomoże w zachowaniu zdrowia. Obecnie rozmaryn jest rośliną ozdobną i przyprawową.
Rozmaryn jest rośliną wieloletnią, wiecznie zieloną o bardzo aromatycznym zapachu. Przywędrował do Polski z rejonów Morza Śródziemnego. Roślina ta w warunkach naturalnych może osiągnąć rozmiary nawet do 2 m. W naszych warunkach uprawiany jest w ogródkach lub doniczkach, a na zimę należy go przenieść do pomieszczeń zamkniętych.
Surowcem zielarskim są liście rozmarynu, a ich zbioru dokonuje się przed kwitnieniem i suszy się w przewiewnym miejscu. Gałązki można również zamrażać. Większość cennych składników zawartych w roślinie jest słabo rozpuszczalna w wodzie, dlatego powinien być stosowany w formie wyciągów wodno-alkoholowych, alkoholowych i olejowych.
Rozmaryn jest skarbnicą olejków lotnych, kwasu rozmarynowego działającego przeciwzapalnie i antyseptycznie; flawonoidów wzmacniających naczynia włosowate, garbników; rozmarycyny działającej jako środek pobudzający oraz uśmierzający ból. Rozmaryn działa żółciopędnie, wspomaga trawienie, zapobiega wzdęciom, biegunkom oraz hamuje procesy fermentacji. Używany jest również jako środek nasercowy, pobudzający krążenie krwi, poprawiający koncentrację i wzmacniający pamięć. Wspomaga organizm w regeneracji komórek i dlatego zalecany jest dla rekonwalescentów przyśpieszając odzyskiwanie sił. Ma właściwości antyoksydacyjne, wykazuje działanie odmładzające i zapobiegające uszkodzeniu komórek przez wolne rodniki. W kosmetyce stosowany jako środek zmniejszający cellulit i zmarszczki.
Można stosować go wewnętrznie i zewnętrznie w formie naparu, nalewek, wina, olejków eterycznych oraz w kuchni jako przyprawa.
Woda królowej Węgier to odmładzająca nalewka do stosowania wewnętrznego i zewnętrznego. Autorką receptury jest Elżbieta Piastówna, siostra Kazimierza Wielkiego, która dzięki jej stosowaniu zachowała młody wygląd. Do sporządzenia nalewki należy przygotować 150 g liści rozmarynu, 100 g ziela tymianku, 50 g kwiatów lawendy. Zioła należy umieścić w szklanym naczyniu i zalać spirytusem. Odstawić w ciemne miejsce na miesiąc. Po tym czasie przecedzić i połączyć z przegotowaną zimną wodą w proporcji 1:1. Przechowywać w butelce z ciemnego szkła. Stosować po jedzeniu do 2 razy dziennie, wypijając po małym kieliszku. Nalewka nadaje się także do stosowania zewnętrznego, dodając wcześniej 1 łyżkę oliwy z oliwek lub oleju z pestek róży, do przemywania twarzy i innych zmian skórnych oraz do uspakajających kąpieli wspomagających prace mózgu.
Herbatkę rozmarynową przyrządzamy z 1 łyżeczki suszonych liści zalanych szklanką wrzątku, zaparzaną przez 10 min. Pić po 1/4 szklanki 3 razy dziennie. Herbatkę do stosowania zewnętrznego sporządza się z podwójnej dawki ziół. Zalecana jako okład na kurze łapki i sińce pod oczami.
Rozmarynowy odświeżacz do ust. 3 łyżeczki suszonych liści zalać 0,5 l wrzątku i odstawić do zaparzenia na 30 minut. Po ostudzeniu i przecedzeniu płyn przechowywać w lodówce. Płukać jamę ustną do kilku razy dziennie przy brzydkim zapachu z ust.
Wino rozmarynowe na polepszenie trawienia. Do dobrego, wytrawnego wina dodać ok. 6 łyżeczek liści rozmarynu. Odstawić je na miesiąc, wstrząsając, co 2 dni. Pić po 2 małe kieliszki dziennie. Wino można stosować również na okłady przy opuchliznach i obrzękach oraz jako odmładzający tonik.
Nalewkę na porost włosów i problemy skórne przygotowuje się z mieszanki ziół. Liście rozmarynu, korzeń łopianu i korzeń pokrzywy mieszamy w równych porcjach po 30 g i zalewamy 0,5 l wódki. Roztwór należy odstawić na 2 tygodnie, po tym czasie odcedzić i przelać do butelek z ciemnego szkła. Stosować po umyciu głowy do wcierania w skórę przy łojotoku i łupieżu.