Roślinie tej przypisywano niezwykłe właściwości dodawania męstwa i odwagi na polu walki. Dlatego przed bitwą żołnierze brali kąpiel z dodatkiem tymianku. Ziele tymianku do Polski przywieźli benedyktyni w czasach królowej Bony. Stosowano go na rany oraz traktowano jak amulet, którym damy obdarowywały swoich rycerzy na turniejach.
Tymianek jest drobną wieloletnią krzewinką o różowoliliowych lub jasno-fioletowych kwiatach pochodzącą z krajów basenu Morza Śródziemnego. Uprawa w naszych warunkach w okresie zimowym wymaga zabezpieczenia przed mrozem, można uprawiać go w doniczkach. Tymianek jest doskonałą przyprawą o silnym aromacie, którą dodaje się do mięs, ryb i warzyw. W kosmetyce dodawany jest do past do zębów, płukanek do ust oraz preparatów poprawiających stan skóry i włosów.
Surowcem zielarskim, są niezdrewniałe części rośliny, zbioru dokonuje się kilkakrotnie w ciągu roku od czerwca do września. Po zbiorze suszyć należy go w miejscu przewiewnym i zacienionym w temp. do 35°C, aby straty olejku były jak najmniejsze. Po wysuszeniu ziele przeciera się na sitach w celu odrzucenia łodyżek. Tymianek jest skarbnicą cennych związków czynnych tj. olejki eteryczne, garbniki, flawonoidy, gorycze, saponiny i sole mineralne. Dodatkowo jest rośliną miododajną, miód tymiankowy polecany jest przy schorzeniach dróg oddechowych.
Stosowany wewnętrznie wykazuje działanie wykrztuśne. Pobudza samoistny ruch rzęsek w układzie oddechowym. Ułatwia wydzielanie zalegającego śluzu, poprzez jego rozrzedzenie. Fenolowe składniki olejku wraz z garbnikami i innymi związkami hamują rozwój grzybów chorobotwórczych oraz złej flory bakteryjnej. Pobudza pracę jelit i żołądka, a także zapobiega wzdęciom. Profilaktycznie stosuje się go do płukania w stanach zapalnych jamy ustnej i gardła. Stosowany zewnętrznie służy do kąpieli wzmacniających i odkażających skórę oraz do przemywania twarzy przy problemach trądzikowych. Wykazuje również właściwości przyspieszania zabliźniania trudno gojących się ran. Olejek tymiankowy należy stosować tylko zewnętrznie. Jest składnik preparatów zalecanych przy reumatyzmie. Kobietom w ciąży nie zaleca się stosowania preparatów z dodatkiem tymianku. Osoby z poważnymi dolegliwościami serca również powinny stosować tymianek ostrożnie.
Napar tymiankowy ułatwiający odksztuszanie przyrządzamy z 2 łyżeczek tymianku zalanego 1 szklanką wrzątku i parzonego pod przykryciem ok. 15 min. Po przecedzeniu można dodać odrobinę cynamonu lub imbiru ewentualnie dosłodzić miodem. Stosować 3-4 dziennie między posiłkami. Napar zastosowany przed posiłkiem zwiększa apetyt, zaś po posiłku reguluje trawienie i zapobiega wzdęciom.
Napar przy stanach zapalnych gardła, jamy ustnej oraz anginie najlepiej przygotować z mieszanki ziół takich jak: ziele tymianku, liść mięty i szałwii w równych proporcjach. 1 łyżkę takiej mieszanki zalać szklanką wrzątku i parzyć pod przykryciem 20 min. Przecedzić i stosować 2-4 razy dziennie.
Nalewkę tymiankową przygotowujemy z ziół zalanych spirytusem (70 proc.), przyjmować w razie konieczności po 40 kropel. Z nalewki można przyrządzić miód tymiankowy, mieszając 1 część nalewki z 3 częściami miodu. Zażywać przy przeziębieniu po 1 łyżeczce, co 3 godziny.
Kąpiel tymiankową przy dolegliwościach skórnych przygotowujemy z 100 g ziela i 5 l wody, gotujemy pod przykryciem ok. 5 min. Po ostudzeniu należy odcedzić i wlać do wanny, uzupełnić wodą. Kąpiel taka powinna trwać ok. 20 min. w temp ok. 37°C. Wpływa na organizm pobudzająco, wzmacniająco, a także przeciwbólowo.
Lotion na poprawę stanu włosów lub usunięcie łupieżu przygotowujemy z 50 g tymianku zalanego 1 l wody. Gotujemy pod przykryciem przez kilka minut. Wystudzony płyn wetrzeć w skórę głowy na ok. 10 min. przed umyciem włosów. Stosować każdorazowo przed myciem głowy.
Tekst: Barbara Górska
Fot. Autorka