Unijne środki od 10 lat zmieniają polską wieś. To dzięki nim podjęto wiele inwestycji, które w innych warunkach nie doczekałyby się realizacji. Z tego zasilania korzystają samorządy i lokalne społeczności, a przede wszystkim rolnicy, którzy modernizują swoje gospodarstwa i dostosowują się do potrzeb rynku. Dokonuje się to, co jest jednym z najważniejszych przesłań WPR – mieszkanie i praca na wsi nie mogą oznaczać gorszego życia.

W latach 2014-2020 na rozwój obszarów wiejskich (II filar) mamy 13,5 mld euro. Na tę kwotę składają się środki unijne – 8,6 mld euro  i środki krajowe – 4,9 mld euro. Do tego należy doliczyć 5,2 mld euro z polityki spójności. W sumie do zagospodarowania mamy 18,7 mld euro, o 1,3 mld więcej niż w minionej perspektywie finansowej. Zasadniczym celem PROW w nadchodzących latach będzie poprawa konkurencyjności naszego rolnictwa, zrównoważony rozwój terytorialny obszarów wiejskich, zrównoważone zarządzanie zasobami naturalnymi oraz działania związane ze wdrażaniem polityki ochrony klimatu. Wiodące przedsięwzięcia dotyczą takiego wsparcia rolnictwa, by poprawiać jego konkurencyjność. Wybrano sześć priorytetów. Wśród nich jest modernizacja gospodarstw rolnych. Beneficjentami tego działania są pojedynczy rolnicy jak i grupy rolników. Mogą starać się o dofinansowanie inwestycji, które wzmocnią konkurencyjność ich gospodarstw, a poprzez restrukturyzację zwiększą ich rentowność. Poprawa ogólnych wyników gospodarstwa rolnego może być skutkiem efektywniejszego korzystania z zasobów wodnych, wykorzystania odnawialnych źródeł energii, redukcji emisji gazów cieplarnianych czy lepszej sekwestracji węgla. W tym działaniu będą mogły być realizowane także przedsięwzięcia prowadzone przez co najmniej dwóch rolników, dotyczące na przykład budowy wspólnej przechowalni owoców czy zakupu maszyny, która będzie wspólnie użytkowana. Młodzi rolnicy do 40 roku życia mogą liczyć na pomoc w rozpoczęciu gospodarowania. Muszą legitymować się odpowiednimi kwalifikacjami zawodowymi, wynikającymi z wykształcenia lub stażu pracy w rolnictwie. Wsparcie dotyczyć będzie rozwoju ich gospodarstw i przygotowania do sprzedaży produktów rolnych.  Rolnicy rozpoczynający działalność pozarolniczą mogą otrzymać jednorazową premię finansową, co pomoże im w jej uruchomieniu. Wydzielone zostaną środki na wsparcie restrukturyzacji małych gospodarstw. Efektem tych działań powinna być poprawa ich rentowności i wzrost wielkości ekonomicznej.

Skracanie łańcucha żywnościowego

W tej perspektywie finansowej Unia stawia na rolnictwo oparte na wiedzy i przyjazne środowisku naturalnemu. Stąd dużą wagę przykłada do transferu wiedzy i innowacji, doradztwa i współpracy. Te zagadnienia są jednym z priorytetów PROW. Działania te mają zwiększyć innowacyjność na obszarach wiejskich. Ze wsparcia będą mogły skorzystać instytuty badawcze działające na rzecz rolnictwa., wyższe uczelnie, szkoły rolnicze, ośrodki doradztwa rolniczego, centra kształcenia ustawicznego. Ogromną rolę w przekazywaniu i we wdrażaniu osiągnięć naukowych i innowacyjnych rozwiązań do praktyki będzie miało doradztwo. Istotne jest to, by było ono dostosowane do potrzeb rolnika lub grupy rolników czy właścicieli lasów. Chodzi o to, by ta współpraca dawała konkretne efekty. Promowane będzie ustawiczne kształcenie, a więc ciągłe podnoszenie umiejętności i kwalifikacji osób prowadzących działalność rolniczą. Kolejnym priorytetem PROW będzie poprawa organizacji łańcucha dostaw żywności, w tym przetwarzania i wprowadzania do obrotu produktów rolnych, dobrostanu zwierząt i promowanie zarządzania ryzykiem w rolnictwie. Beneficjentami wsparcia mogą być rolnicy podlegający ubezpieczeniu społecznemu, osoby fizyczne i prawne, prowadzące działalność przetwórczą i wprowadzające do obrotu hurtowego produkty rolne. W skład tego priorytetu wchodzi też przywracanie potencjału produkcji rolnej i działania zapobiegawcze. Pomoc może być udzielone na ekonomicznie uzasadnione inwestycje, które zapobiegną lub odtworzą zniszczony majątek produkcyjny gospodarstwa w wyniku wystąpienia klęsk żywiołowych lub katastrof. Wsparcie to nie może stanowić rekompensaty z tytułu straty dochodu spowodowanego zniszczeniami. O środki na inwestycje, które przyczynią się do ograniczenia skutków, mogących wystąpić klęsk żywiołowych, niekorzystnych zjawisk klimatycznych i katastrof, będą mogli ubiegać się poszczególni rolnicy jak i grupy rolników. Nadal na finansową pomoc mogą liczyć grupy producenckie. Przyczyniają się one do skrócenia łańcucha dostaw, ograniczają bowiem rolę pośredników. Ułatwiają wprowadzanie na rynek dużych, jednolitych partii towaru dobrej jakości. Są sposobem ma zwiększenie dochodów producentów, budowania ich mocniejszej pozycji na rynku. Korzystają na tym też konsumenci, gdyż mogą kupować artykuły spożywcze po niższych cenach. Rolnicy zajmujący się wytwarzaniem produktów szczególnie wysokiej jakości, otrzymywanych w wyniku ponad standardowej produkcji mogą otrzymać wsparcie w ramach poddziałania – system jakości produktów rolnych i środków spożywczych.

Rolnictwo przyjazne środowisku

Unia w swojej polityce rolnej na najbliższe lata mocno stawia na odtwarzanie, ochronę i wzbogacanie ekosystemów powiązanych z rolnictwem i leśnictwem. Stąd promowane będzie rolnictwo ekologiczne. Rolnicy, którzy zdecydują się na utrzymanie upraw ekologicznych lub na przejście na nie z upraw tradycyjnych, mogą  ubiegać się o wsparcie finansowe, ale muszą wiedzieć, że będą one podlegać kontroli upoważnionych przez ministra rolnictwa jednostek certyfikujących. Ważną pozycję ma program rolno-środowiskowo-klimatyczny. W jego zakres wchodzi odtwarzanie i zachowanie oraz wzbogacanie różnorodności biologicznej na obszarach Natura 2000, obszarach z ograniczeniami naturalnymi. Promowane będą praktyki rolnicze sprzyjające zachowaniu różnorodności biologicznej, krajobrazu oraz walorów środowiska naturalnego, zwłaszcza jakości gleb i wód. Rolnicy gospodarujący w  szczególnie trudnych warunkach – na obszarach górskich czy w innych charakteryzujących się naturalnymi utrudnieniami- dostaną płatności z tytułu ONW. Wsparcie przyznawane jest w postaci zryczałtowanej, rocznej płatności udzielanej na hektar użytków rolnych, stanowiącej iloczyn stawki ustalonej dla danego typu ONW oraz ilości hektarów zgłoszonych przez rolnika. Udzielana będzie pomoc na inwestycje przekształcające strukturę przestrzenną rozdrobnionych działek rozmieszczonych w szachownicy, w działki o dogodnym dojeździe. Scalanie ma doprowadzić do takiego układu komunikacyjnego wsi, który umożliwia dobry dojazd do działek i skraca odległość między siedliskami a polami uprawnymi. Skutkiem tych działań będzie poprawa efektywności gospodarowania poprzez miedzy innymi obniżenie kosztów produkcji, zmniejszenie nakładów pracy, czasu przejazdów i zużycia paliwa. Kontynuowany będzie program, Leader. Ze wsparcia skorzystają lokalne grupy działania, które realizują przedsięwzięcia na rzecz swojej społeczności.

Pieniądze z polityki spójności

Rząd zdecydował o  przeznaczeniu 5,2 mld euro z polityki spójności na realizację przedsięwzięć na obszarach wiejskich. Pieniądze te zostaną wydane na poprawę stanu infrastruktury wodno-kanalizacyjnej – 1,2 mld euro, na  gospodarkę wodną – 0,5 mld euro, na pobudzanie przedsiębiorczości na wsi, niezwiązanej bezpośrednio z produkcją  rolną – 1,5 mld euro  oraz na rewitalizację społeczną i infrastrukturalną na wsi – 2 mld euro. Samorządy zaniepokojone są brakiem unijnych funduszy na modernizację dróg lokalnych – powiatowych i gminnych. Mimo, że  wiele z nich zostało przebudowanych, to nadal potrzeby są ogromne. W pewnym stopniu rozwiązaniem tego problemu może być przesunięcie z dochodów Lasów Państwowych 1 mld złotych na finansowanie remontów dróg lokalnych, co jest planowane. Jest to konieczne, gdyż środki z Narodowego Programu Przebudowy Dróg Lokalnych stopniały z 1 mld zł do 250 mln zł.