Polskie rolnictwo opiera się głównie na wodach opadowych, retencjonowanych w glebie i wykorzystywanych przez rośliny uprawne. Warunki naturalne generalnie sprzyjają rolnictwu, jednak częsta zmiana warunków meteorologicznych, zwłaszcza opadów w okresie wegetacyjnym, skutkuje dla produkcji roślinnej okresami nadmiernego uwilgotnienia gleby oraz częściej suszą rolniczą. W półroczu letnim największy pobór wody przez rośliny często przewyższa występujące w tym czasie opady atmosferyczne. W ekstremalnie suchych latach (np. w 1992 i 2000 roku) susza meteorologiczna obejmowała ponad 40 proc. terytorium Polski. Statystyki pokazują, że przeciętne straty w plonach spowodowane suszą wynoszą od 10 do 40 proc.
Postępująca powszechność dostępu na wsi do Internetu sprawiła, że rolnicy coraz chętniej korzystają z informacji, które mogą wspomagać ich działania dotyczące produkcji rolniczej. Jednym z najnowszych źródeł internetowego doradztwa rolniczego jest opracowany i wdrożony w Instytucie Technologiczno-Przyrodniczym system monitoringu deficytu i nadmiaru wody w obszarach rolniczych. Na stronach internetowych monitoringu użytkownicy mogą znaleźć informacje przedstawiające warunki opadowe w Polsce, warunki uwilgotnienia gleby, ocenę suszy rolniczej i będącej jej skutkiem potencjalną redukcję plonów. Monitoring prowadzony jest dla wybranych upraw polowych i użytków zielonych w wybranych reprezentatywnych ekosystemach rolniczych i zlewniach rolniczych. Znajdują się one w kilkunastu regionach agroklimatycznych Polski, o różnych warunkach glebowo-wodnych. Uzupełnieniem powyższych informacji są prognozy tych warunków i parametrów na okres najbliższych 10 i 20 dni. Od 1 kwietnia 2013 r. wyniki monitoringu prezentowane są na stronie internetowej pod adresem http://agrometeo.itp.edu.pl lub na stronie ITP (www.itp.edu.pl, zakładka: Monitoring Agrometeo) i są one reprezentatywne dla obszaru kraju o powierzchni ok. 200 tys. km2.
Monitorowanie deficytów i nadmiarów wody odbywa się metodą wskaźnikową. Wybrane wskaźniki zostały opracowane w ostatnich 10-20 latach i są wykorzystywane w wielu krajach na różnych kontynentach. Warunki opadowe są monitorowane za pomocą wskaźnika standaryzowanego opadu SPI, uwilgotnienie gleby – wskaźnika uwilgotnienia gleby SMI, deficyt wody dla roślin uprawnych – wskaźnika suszy rolniczej CDI, potencjalna redukcja plonu końcowego – wskaźnika redukcji plonu YR. Ocenę tych warunków dokonuje się na podstawie wartości liczbowych powyższych wskaźników i przyjętych klasyfikacji. Wskaźniki SMI, CDI i YR są obliczane dla następujących upraw rolniczych: pszenica ozima, jęczmień jary, ziemniak późny, burak cukrowy, rzepak ozimy i kukurydza, na glebach bardzo lekkich, lekkich, średnich i ciężkich oraz dla trwałych użytków zielonych w siedlisku mokrym, wilgotnym, posusznym i suchym.
Wskaźniki wyznaczane są w okresie kwiecień-październik co dekadę, za okres poprzedzających 10/11 dni. Tworzona jest prognoza średnio (10-dniowa) i długoterminowa (20-dniowa) tych wskaźników na podstawie prognozy meteorologicznej, pozyskiwanej z MeteoGroup Polska. Wyniki monitoringu oraz prognozy są prezentowane w postaci kolorowych map i dołączonych do nich legend. W ramach monitoringu prowadzone są również okresowe pomiary wilgotności gleby na wybranych uprawach i glebach. Rzeczywiste uwilgotnienie gleb w wybranych zlewniach rolniczych są prezentowane w postaci wykresów.
Autorzy prezentowanego systemu monitoringu nie tylko zachęcają do korzystania z tego nowoczesnego źródła informacji, lecz także do nadsyłania własnych uwag i sugestii. Każda cenna rada lub uwaga rolnika, to potencjalny zysk w plonach.
Mapę (stan bieżący) i stronę główną możesz pobrać pod adresem:
http://agrometeo.itp.edu.pl/mapy_wskaznikow.html