Do 16 listopada pozostało już niewiele czasu. Dlatego w tym przedwyborczym biegu pilnowanie terminów na dokonanie czynności wyborczych ma ogromne znaczenie. Obowiązki w tym czasie spoczywają nie tylko na samych wyborcach czy komitetach wyborczych, lecz również i samorządach, które odpowiadają za przygotowanie oraz przeprowadzenie głosowania.
Wraz z ogłoszeniem rozporządzenia premiera o zarządzeniu wyborów, kampania wyborcza rozpoczęła się na dobre. Choć jeszcze nie widać bilbordów czy spotów potencjalnych kandydatów, to jednak terminy, na dokonanie określonych w prawie wyborczym czynności, biegną nieubłagalnie. Na własnej skórze mogą się o tym przekonać, zwłaszcza organy wykonawcze i stanowiące samorządu terytorialnego, które w związku z przygotowaniem i przeprowadzeniem głosowania mają pełne ręce roboty.
Wrześniowe wyzwania
8 września mija czas na podanie do publicznej wiadomości obwieszczenia informującego o okręgach wyborczych i ich granicach, liczbie radnych wybieranych w każdym okręgu wyborczym oraz o wyznaczonej siedzibie terytorialnej komisji wyborczej. Obowiązek ten spoczywa na barkach wójta, starosty i marszałka województwa.
Uwaga! Jeśli koniec terminu wykonania określonej czynności w Kodeksie wyborczym przypada na sobotę bądź też dzień ustawowo wolny od pracy, termin upływa pierwszego dnia po tym dniu.
Kolejną czynnością, jaka leży w gestii samorządów to powołanie przez komisarza wyborczego terytorialnych komisji wyborczych najpóźniej w 55 dniu przed wyborami, co wypada 22 września. Pierwsze posiedzenie tak utworzonych komisji – z upoważnienia komisarza wyborczego – zwołują odpowiednio wójt i starosta, którzy ponadto zobowiązani są również do zapewnienia ich administracyjno-technicznej obsługi. Jednakże relacja, jaka zachodzi między nimi jest dwustronna z uwagi na fakt, że komisje w dalszej kolejności wskazują urzędy miast lub gmin, w których wójtowie mają obowiązek zapewnić magazynowanie rezerwowych kart do głosowania.
Uwaga! W tym samym terminie wójtowi mogą być składane przez zainteresowanych pisemne propozycje zmian siedzib obwodowych komisji wyborczych, o czym wójt niezwłocznie powinien poinformować zamieszczając je w BIP-ie.
A co w październiku?
Zgodnie z kalendarzem wyborczym, 7 października o godz. 24.00 upływa termin zgłaszania listy kandydatów na radnych do gminnej komisji wyborczej. Z punktu widzenia komitetów wyborczych jest to niezwykle istotna data w kalendarzu, zaś dla samorządów szczególnie pracowity dzień z uwagi nie tylko na obowiązek odpowiedniego przygotowania siedziby komisji w celu umożliwienia przebywania w nich zwiększonej liczby osób, lecz również wydłużone w tym dniu godziny pracy komisji.
13 października natomiast, rada gminy na wniosek wójta, tworzy odrębne obwody głosowania w zakładzie opieki zdrowotnej, domu pomocy społecznej, zakładzie karny i areszcie śledczym oraz w oddziale zewnętrznym takiego zakładu i aresztu, jeżeli w dniu wyborów będzie w nim przebywać co najmniej 15 wyborców. W sytuacji mniejszej liczby wyborców przebywających w tych jednostka niezbędne jest zasięgnięcie opinii kierującej daną placówką.
Jak nie trudno zauważyć, samorządowe czynności wyborcze w dużej mierze obarczają wójta, który to odpowiada m. in. za właściwe przygotowanie obwodowych komisji wyborczych, w tym lokali dostosowanych do potrzeb niepełnosprawnych.
Uwaga! Informację o numerach oraz o granicach odrębnych, jak i stałych obwodów głosowania, wyznaczonych siedzibach obwodowych komisji wyborczych, lokalach obwodowych komisji wyborczych dostosowanych do potrzeb wyborców niepełnosprawnych, wójt zobowiązany jest podać w formie obwieszczenia do wiadomości publicznej do 17 października. Jeden z tych egzemplarzy przekazuje niezwłocznie komisarzowi wyborczemu oraz zamieszcza w Biuletynie Informacji Publicznej.
Szczególnie ważną datą w kalendarzu wyborczym jest 17 października. W tym dniu o godzinie 24.00 upływa termin zgłoszenia do gminnej komisji wyborczej kandydatów na wójtów przez pełnomocników komitetów wyborczych, które zarejestrowały listy kandydatów na radnych, w co najmniej połowie okręgów wyborczych w danej gminie. Ponadto, tego samego dnia, zgodnie z art. 182 § 5 Kodeksu wyborczego, upływa również termin na zgłoszenie przez pełnomocników poszczególnych komitetów wyborczych po jednym kandydacie na członka obwodowej komisji wyborczej, na obszarze okręgu wyborczego, w którym została zarejestrowana zgłoszona lista kandydatów na radnych bądź kandydat na wójta.
Uwaga! Zgodnie z uchwałą PKW znacznie wzrośnie wynagrodzenie osób biorących udział w organizacji wyborów samorządowych w 2014 r. Przewodniczący obwodowej komisji wyborczej otrzyma 380 zł (wcześniej 165 zł), jego zastępca 330 zł (150), a członek obwodowej komisji wyborczej – 300 zł (135).
Szczególne obowiązki na samorządzie spoczywają również między 24 a 26 października z uwagi na fakt przyznawania jednolitych numerów listom kandydatów. Oznacza to konieczność zadbania o odpowiednie przygotowania siedzib organów JST, w których to w praktyce często znajdują się siedziby podmiotów nadających numery.
Kolejną ważną datą w kalendarzu jest 26 października. A to z uwagi na fakt, że w tym dniu gminne komisje wyborcze powołują obwodowe komisje wyborcze. W związku z tym, czynności związane z przyjmowaniem zgłoszeń kandydatów na członków obwodowych komisji wyborczych oraz obsługa gminnych komisji wyborczych w procedurze dokonywania tego wybory należą do wójta, który w dodatku jest zobowiązany podać niezwłocznie do publicznej wiadomości składy obwodowych komisji wyborczych, przez wywieszenie wykazu w swojej siedzibie, w siedzibach poszczególnych komisja oraz poprzez zamieszczenie ich w BIP.
Ponadto, organem upoważnionym do niezwłocznego zwołania pierwszego posiedzenia obwodowej komisji wyborczej jest również wójt. Musi on tę czynność dokonać niezwłocznie po powołaniu obwodowej komisji wyborczej, nie później jednak niż w 5 dniu. Ponadto, wójt również odpowiada za zapewnienie obwodowym komisjom wyborczym odpowiednich warunków pracy, obsługi technicznej, środków transportu oraz zabezpieczenie kart do głosowania, w tym także innych materiałów wyborczych.
Z samorządowego punktu widzenia warto wiedzieć, że 26 października sporządzany jest nie tylko spis wyborców, lecz również upływa termin na dokonanie istotnej czynności, jaką jest zgłoszenie zamiaru głosowania korespondencyjnego przez niepełnosprawnych wyborców.
Uwaga! Spis wyborców zgodnie z art. 26 § 11 sporządza wójt na podstawie rejestru wyborców w 2 egzemplarzach, oddzielnie dla każdego obwodu głosowania, według miejsca zamieszkania wyborców.
Zgodnie z obowiązującymi przepisami, w okresie od 26 października do 8 listopada sporządzony przez wójta spis wyborców powinien zostać udostępniony wyborcom do wglądy w urzędzie gminy. Jednakże zanim to nastąpi, wójt powinien powiadomić wyborców o miejscu i czasie udostępnienia w sposób zwyczajowo przyjęty.
Uwaga! Ponadto, najpóźniej w 20 dniu przed dniem wyborów, właściwa terytorialna komisja wyborcza przekazuje wójtowi obwieszczenie o zarejestrowanych listach kandydatów oraz obwieszczenie o zarejestrowanych kandydatach na wójta (burmistrza, prezydenta miasta), zarządzając jego wydrukowanie. Druk i rozplakatowanie tego obwieszczenia zapewnia wójt.