Gmina Czosnów – historyczno-przyrodniczy zakątek Mazowsza

Gmina Czosnów leży 16 km na północ od Warszawy, w środkowej części woj. mazowieckiego, sąsiaduje z gminami: Leoncin, Łomianki, Leszno, Izabelin, Nowy Dwór Mazowiecki, Zakroczym i Jabłonna. Liczy 33 sołectwa i jedno osiedle.

Zajmuje obszar pomiędzy Wisłą a Puszczą Kampinoską (najbardziej znanym miejscem w Puszczy jest cmentarz w Palmirach, gdzie odbywają się coroczne uroczystości ku czci rozstrzelanych w II wojnie światowej).

Główną oś gminy stanowi trasa E7, ważna arteria łącząca południową część Polski z wybrzeżem Bałtyku, wzdłuż której lokują się duże firmy polskie i zagraniczne. Na terenie gminy działa również wiele mniejszych przedsiębiorstw, sklepów, barów i zakładów usługowych.

Jest gminą wiejską o charakterze przemysłowo-rolniczym o powierzchni 128,34 km2.

Miejscowość o bogatej przeszłości to niewątpliwie Łomna, nazywana kiedyś Łomnami lub Łomnami Wielkimi. Wzmianka o wsi po raz pierwszy pojawia się w bulli papieskiej Hadriana IV z 1155 r., kiedy to zostaje nadana kanonikom regularnym w Czerwińsku. Nazwa pochodzi od wyrazu „łomny” – łamany, kręty, zawiły i dotyczy meandrów rzeki Wisły. W 1819 r. opactwo czerwińskie uległo kasacie, a ziemie Łomny nabył hrabia Antoni Trębicki. W 1874 r. w Łomnie z funduszy Zofii Trębickiej zbudowano według projektu Henryka Marconiego kościół parafialny pod wezwaniem św. Mikołaja. Kościół ten został wpisany do rejestru zabytków.

W dokumentach pojawiają się również zapisy na temat Kazunia. Podaje się, że wieś założyli w XIV w. książęta mazowieccy. Ciekawa jest również historia Czosnowa i Łosiej Wólki (dawniej Daćbóg), które już w średniowieczu należały do rodziny Czosnowskich herbu Kolumna.

Inną ważną miejscowością znajdującą się na terenie gminy jest wioska Wiersze położona w Puszczy Kampinoskiej i ściśle związana z powstaniem warszawskim. Od 1944 r. teren ten nazywany był Niepodległą Rzeczpospolitą Kampinoską, ponieważ stacjonowali tu żołnierze Grupy Kampinos AK, wzmocnieni przez oddziały Stołpecko-Nalibockiego Zgrupowania AK. Kościół pod wezwaniem Niepokalanego Serca NMP jest szczególnie związany z walką o niepodległość Ojczyzny. Wnętrze kościoła wzbogacono o pamiątki historyczne okresu powstania warszawskiego: odznaczenia, krzyże, medale żołnierskie, urny z ziemią pól bitewnych „Grupy Kampinos” AK, tablice pamięci.

Nazwa Czosnów wywodzi się od czosnku, którym to określano punkty obronne z wieżami. Od tego miejsca powstało nazwisko Czosnowskich, rodu właścicieli tych ziem.

Na terenie gminy funkcjonują: gminna biblioteka publiczna, gminny ośrodek pomocy społecznej, komunalny zakład budżetowy, ochotnicza straż pożarna, koło gospodyń wiejskich, ośrodki zdrowia, poczta, banki i komenda Policji. Ponadto w Kazuniu Nowym stacjonuje 2. Mazowiecki Pułk Saperów, a w Dębinie Jednostka Wojskowa nr 2031. Istotną rolę w polityce oświatowej odgrywają szkoły, które oprócz pełnienia funkcji edukacyjno-wychowawczej są ośrodkami kultury. Gmina Czosnów prowadzi pięć zespołów szkół publicznych i dwa zespoły szkolno-przedszkolne.

Gmina Czosnów od czasu transformacji ustrojowej dynamicznie się rozwija, czego dowodem jest znaczny wzrost liczby inwestycji gminnych, powstawanie nowych firm, spadek bezrobocia i wzrost dochodu budżetu gminy.

Gmina Czosnów może się również poszczycić owocną międzynarodową współpracą. W 2003 r. władze samorządowe podpisały umowę gmin bliźniaczych z Włochami, a w 2005 r. z Litwą. Ponadto gmina utrzymuje kontakty z Czechami, Rumunią, Słowacją i Hiszpanią w ramach realizowanych wspólnie projektów: wymian młodzieży, konferencji, np. „IDEA – Interkulturowy Dialog. Rola Edukacji w Rozwoju Europy” oraz „Dialog na Rzecz Europy – Promowanie Aktywnego Obywatelstwa Europejskiego”. Również wizyty studyjne organizowane we współpracy z Ministerstwem Spraw Zagranicznych  dla władz i organizacji z Afganistanu czy Republiki Związku Myanmaru (Birmy) są świadectwem rozwoju gminy w zakresie edukacji, gospodarki i kultury.

Gmina Czosnów leży w obszarze o znaczeniu międzynarodowym, związanym z Puszczą Kampinoską, na terenie objętym najwyższą ochroną – Kampinoskiego Parku Narodowego (powierzchnia 357,21 km2) oraz trzech rezerwatów ochrony ścisłej (Kaliszki, Sieraków, Niepust) i dwóch rezerwatów przyrody (Ruska Kępa i Kępy Kazuńskie).

W granicach powstałego w 1959 r. Kampinoskiego Parku Narodowego znajdują się rozległe obszary Puszczy Kampinoskiej, położone w pradolinie Wisły, a ukształtowane w okresie polodowcowym. To miejsce, gdzie możemy spotkać 50 zbiorowisk roślinnych, wśród których znajdują się gatunki reliktowe oraz charakterystyczne dla różnych stref geograficznych, m.in. chamedafne północna, zimoziół północny, kosaciec syberyjski, wisienka kwaśna i wężymord stepowy.

W roku 1973 na obszarze puszczy, w Palmirach otwarto Muzeum Walki i Męczeństwa, gdzie można zobaczyć eksponaty związane z wrześniem 1939, konspiracją i walkami partyzanckimi na tym terenie oraz dokumenty i rzeczy znalezione w czasie ekshumacji. Od 5 kwietnia 2011 r. czynna jest nowa siedziba Muzeum – Miejsce Pamięci Palmiry.

 

Urząd Gminy Czosnów

ul. Gminna 6, 05-152 Czosnów

tel.: 22 785 00 02, fax: 22 785 00 57

e-mail: sekretariat@czosnow.pl

www.czosnow.pl

Wójt gminy: Antoni Kręźlewicz


Zamów prenumeratę: gospodarz-samorzadowy.pl/prenumerata
Cały tekst dostępny w wersji papierowej miesięcznika „Gospodarz. Poradnik Samorządowy”
lub na platformach sprzedaży online



Podobne artykuły