Półwysep Wigry wraz z miejscowością o tej samej nazwie położony jest na terenie Pojezierza Suwalskiego, w gminie Suwałki – nad jeziorem o tej samej nazwie.
Historia mieszczącego się na półwyspie zespołu klasztornego prowadzonego przez kamedułów i ich reguły pustelniczego życia liczy sobie już ponad 300 lat.
Choć według podań i legend to już król Władysław Jagiełło podczas swoich polowań natknął się na pustelnię ulokowaną na Półwyspie Wigry, to kameduli osiedlili się na Półwyspie Wigierskim w roku 1668. Fundatorem klasztoru i jego majątku był sam król Jan Kazimierz, a działania króla miały na celu wyproszenie u Boga odwrócenia niekorzystnych plag i nieszczęść, jakie nawiedzały Rzeczpospolitą w czasie jego panowania.
Sami kameduli to zakon powołany przez św. Romualda już w roku 1012 lub 1027 (źródła wymieniają obie te daty), początkowo funkcjonujący w ramach zakonu benedyktynów jako ugrupowanie o życiu pustelniczym. Zakon Kamedułów jako osobne zgromadzenie został powołany dopiero w roku 1072 decyzją papieża Aleksandra II.
Ciekawostką związaną z kamedułami jest okoliczność, że jako pierwsi zaostrzyli tzw. regułę benedyktyńską. Stanowiła ona zespół przepisów regulujących życie mnichów według zasad cenobityzmu, czyli – uogólniając – we wspólnocie. Mnisi żyjący zgodnie ze wspomnianą regułą musieli być posłuszni wobec swoich przełożonych, wspólnie odmawiali modlitwy i uczestniczyli we mszy świętej i zobowiązani byli do wykonywania prac na rzecz wspólnoty, w której przebywali.
Klasztory pustelnicze (takie jak klasztor w Wigrach) nazywane były eremami, czyli pustelniami. Termin ten przypisywany był klasztorom zakonników żyjących w odosobnieniu, prowadzących pustelnicze życie. Eremami nazywano także pustelnie dla większej liczby osób. Charakterystyczną ich formą były małe domki z własnym ogródkiem, czego najlepszym przykładem są właśnie wigierskie eremy kamedulskie.
Świetność zespołu klasztornego zaczyna silnie przygasać w wieku XIX, kiedy to wigierski kościół z katedralnego staje się tylko parafialnym. Zniszczeń w wieku XX dokonują wojska niemieckie i radzieckie, gdy plądrowano klasztor, a zniszczenia dokonywane były nawet przy użyciu ręcznych granatów. Po II wojnie światowej zabrakło środków na odbudowę zabytku. Dopiero w roku 1973 zmienia się stan klasztoru dzięki Ministerstwu Kultury i Sztuki, które zaczęło dzierżawić wigierski klasztor. W klasztornych budynkach mieścił się wtedy Dom Pracy Twórczej Ministerstwa Kultury i Sztuki. Dzierżawa wygaszone została w roku 2010. Od 1 maja 2011 r. (dnia beatyfikacji Jana Pawła II) na terenie wigierskiego klasztoru działa powołany przez biskupa ełckiego Jerzego Mazura Wigierski Areopag Nowej Ewangelizacji.
Na terenie zespołu klasztornego do zwiedzania są udostępnione Apartamenty Papieskie i Kaplica Papieska (Jan Paweł II gościł w klasztorze w czerwcu 1999 r., upamiętnia to tablica i okolicznościowy pomnik), a także m.in. kościelne krypty. Jako miejsca odpoczynku i znalezienia spokoju (wewnętrznego) wynajmowane są także byłe mieszkania pustelników.
Ciekawostki
1. Na terenie klasztoru kręcono reżyserowany przez Stanisława Tyma film Ryś.
2. Teren Jeziora Wigry, a także półwyspu wigierskiego jest również cenny pod kątem przyrodniczym, wchodząc w skład powołanego w 1989 r. Wigierskiego Parku Narodowego.
3. Wigierskie klasztorne krypty zawierają ponad 40 zamurowanych wnęk z ciałami eremitów, na ścianie krypty znajduje się malowidło przedstawiające tzw. taniec śmierci – przedstawioną alegorycznie śmierć zapraszającą mnicha do tańca.