3 listopada odbędzie się pierwszy kongres samorządowy w Lublinie. Skąd pomysł zorganizowania tego typu spotkania?
-Pomysł zorganizowania kongresu samorządowego zrodził się w środowisku fundacji PAN oraz GUS w Lublinie. Współpracujemy z sobą nad analizą danych statystycznych w różnych obszarach gospodarki naszego regionu. Wspólnie doszliśmy do wniosku, że warto w roku, w którym obchodzimy 25- lecie samorządności w Polsce, podjąć wysiłek stworzenia stałej płaszczyzny dialogu między przedstawicielami samorządu a specjalistami GUS i naukowcami zgromadzonymi przy fundacji PAN. Na brak wspólnych spotkań zwracają od dawna uwagę sami samorządowcy. W wielu gminach i powiatach wprowadza się bowiem nowatorskie rozwiązania. Warto jednak, by te inicjatywy lokalne, które odniosły sukces były naśladowane. Oczywiście, nie każdy pomysł da się przenieść z uwagi na specyfikę lokalną, ale wiele z nich może być wdrożonych z pożytkiem także gdzie indziej. Warunkiem jest wymiana doświadczeń i sprawniejszy obieg informacji, bo to właśnie samorządy zmieniają Polskę lokalną, stając się prawdziwymi gospodarzami małych ojczyzn. Ideą kongresu zainteresowaliśmy marszałka województwa lubelskiego, który przychylnie odniósł się do naszego pomysłu i objął patronat honorowy nad wydarzeniem.
Jakie zagadnienia będą dominowały podczas obrad pierwszego kongresu samorządowego?
-Chcemy przedstawić formułę dialogu z przedstawicielami samorządów. Dziś nie mamy jeszcze pewności, czy się sprawdzi, a więc, czy będzie odpowiadała wszystkim interesariuszom przedsięwzięcia. Mamy nadzieję, że uda się nam wypracować optymalną formułę. W trakcie obrad kongresu ważną jego częścią będzie sesja plenarna, której towarzyszyć będzie pięć sesji tematycznych. W plenarnej uczestniczyć będą samorządowcy szczebla wojewódzkiego, eksperci oraz zaproszeni goście z Polski i być może z zagranicy. Tematy sesji plenarnej będą dotyczyły między innymi wyzwań polityki miejskiej i gminnej w tym dotyczących finansów samorządów, współpracy zagranicznej, nowej perspektywy wsparcia ze środków UE. Chcemy również krótko podyskutować o paradygmatach funkcjonowania współczesnej gospodarki w kontekście działań lokalnych gmin. Z kolei sesje tematyczne będą prowadzone przez ekspertów i wezmą w nich udział zainteresowani daną problematyką przedstawiciele władz lokalnych z terenu naszego województwa.
Czy już zostały ustalone zagadnienia, które będą poruszane podczas spotkań w ramach sesji tematycznych?
-Pierwsza dotyczy gospodarki finansowej samorządów, druga wspierania rozwoju przedsiębiorczości w tym innowacyjności, klasteringu, partnerstwa publiczno-prywatnego, czy też promocji gospodarczej. Trzecia sesja dotyczy środowiska i gospodarki niskoemisyjnej,inwestowania w odnawialne źródła energii i regulacji z tym związanych. W kolejnej sesji jej uczestnicy będą dyskutowali o problemach oświaty i rozwoju społecznego. Podejmiemy dyskusję o rynku pracy, pomocy społecznej sporcie i turystyce. Przewiduję, że zwłaszcza oświata wzbudzi duże zainteresowanie samorządowców. Wydatki na nią pochłaniają znaczącą część gminnych i powiatowych budżetów. Jest więc dużym obciążeniem. Od dawna wójtowie i starostowie postulują wprowadzenie zmian w Karcie Nauczyciela, a nawet jej likwidację. Myślę że tematyka związana z kondycją finansową samorządów, a konkretnie źródłami finansowania ich działalności wzbudzi szczególne zainteresowanie. Zajmiemy się na przykład możliwościami odzyskiwania podatku VAT, co nastręcza dziś spore kłopoty. Wiadomo, że finanse gmin czy powiatów determinują nie tylko wywiązywanie się z nałożonych na nie zadań, lecz określają też możliwości inwestycyjne. Przewidziany jest też nazwany przez nas panel prezydencki. Wezmą w nim udział prezydenci Lublina. Chełma, Zamościa, Puław i Białej Podlaskiej, mający doświadczenie w zarządzaniu dużymi ośrodkami. Chcemy by odnieśli się do pewnego rodzaju roli czy też misji jako „lokomotywy” rozwoju lokalnego.
Dla samorządowców ważne są spotkania z ekspertami oraz z przedstawicielami władz województw czy rządu. Czy wiadomo już kto weźmie udział w pierwszym kongresie?
-Mamy już potwierdzone niektóre patronaty. Między innymi Ministra Pracy i Polityki Społecznej Władysława Kosiniaka-Kamysza, Ministerstwa Infrastruktury i Rozwoju ( obecność deklarował podsekretarz stanu Marceli Niezgoda. Wystąpiliśmy również o patronaty do Pani Premier i Marszałek Sejmu. Jednak jeszcze nie wiemy, kto na pewno będzie mógł uczestniczyć w obradach. Swój udział zadeklarowali doświadczeni samorządowcy z Lubelszczyzny :, eurodeputowany Krzysztof Hetman ( były marszałek ), marszałek województwa Sławomir Sosnowski, wicemarszałek Krzysztof Grabczuk oraz członek zarządu Arkadiusz Bratkowski.
Często podczas kongresów samorządowych przyznawane są nagrody, wyróżnienia dla gmin, miast i powiatów, które mogą poszczycić się szczególnymi osiągnięciami. Czy organizatorzy lubelskiego kongresu przewidują premiowanie dorobku władz lokalnych?
-Najlepsi powinni być docenieni. Dlatego chcemy przyznać nagrody miastom, gminom czy powiatom wyróżniającym się w określonych kategoriach działalności. W oparciu o kryteria opracowane przez Urząd Statystyczny w Lublinie oraz Fundację PAN, zostaną wyłonione te samorządy, które osiągają wymierne sukcesy. Przemówią za nimi konkretne dane statystyczne, co oznacza, że będzie to najbardziej obiektywna ocena, pozbawiona całkowicie uznaniowości. Nie bez znaczenia jest też ranga naukowo-poznawcza. Jednak na pierwszym Kongresie nastąpi tylko zapowiedź idei konkursu. Na ocenę parametrów potrzebujemy nieco czasu więc przyznanie pierwszych nagród nastąpi na kolejnym Kongresie.
Czy obok wymiany doświadczeń, przedstawiciele władz lokalnych będą mieli możliwość zdobycia wiedzy na interesujący ich temat?
Urząd Statystyczny w Lublinie zaproponuje uczestnikom cykl szkoleń z obsługi Banku Danych Lokalnych oraz systemu STRATEG. Przedstawi dane dotyczące dochodów i wydatków jednostek samorządu terytorialnego województwa lubelskiego na tle kraju. Ciekawym będzie informacja na temat problemów po wprowadzeniu ustawy śmieciowej. Dyskusja o edukacji mieszkańców na temat sposobów segregacji. Przecież nadal występują dzikie wysypiska.
Czy jest szansa, że kongres samorządowy wpisze się na trwałe w kalendarz ważnych na Lubelszczyźnie wydarzeń?
-Kongres w założeniu ma być imprezą cykliczną, powtarzaną co roku, a być może nawet dwa razy w roku. Na pewno będziemy stale współpracować ze wszystkim interesariuszami tego przedsięwzięcia. W ramach kongresu planuje się wypracowane stanowisko środowiska samorządowego naszego województwa. Temat, który zdominuje określoną sesję, będzie poddany szczegółowej analizie poprzez współpracę ekspertów z fundacji PAN i z GUS z samorządami. Później sformalizowany dokument powinien trafić do marszałka województwa i stać się oficjalnym stanowiskiem samorządów naszego regionu.
Teresa Hurkała