Nowe technologicznie rozwiązania ułatwiają kierowanie procesem suszenia ziarna. A suszenie to podstawa, jeśli myślimy o prawidłowym przechowaniu zboża.

Tekst: Seweryn Pieniążek

Coraz więcej rolników decyduje się na przechowanie zboża po zbiorach i sprzedaż w późniejszym terminie, gdy ceny będą bardziej atrakcyjne. Tak robi m.in. prezes Agencji Rynku Rolnego Radosław Szatkowski, właściciel gospodarstwa rolnego specjalizującego się w produkcji zbóż. Uważa, że najistotniejszym elementem wpływającym na właściwe przechowanie zboża jest jego odpowiednie osuszenie. – Prowadzę gospodarstwo w rejonie nadmorskim, gdzie jest duża wilgotność. Wilgoć ciągnie od morza, często powstają lokalne mgły. Ten rok był wybitnie suchy, ale i tak u mnie trzeba zadbać o odpowiednie osuszenie. To jest podstawa późniejszego przechowania zboża. To swego rodzaju konserwacja. Dodatkowo metodą termiczną skutecznie zabijamy wszelkiego typu drobnoustroje, zalążki grzybów. To naturalne rozwiązanie, bez chemii – opowiada Szatkowski.

Najpierw zmierzyć

Wilgotność składowanego ziarna powinna wynosić maksimum 14,5 proc., a temperatura  16°C. Jednak im niższa temperatura, tym dłużej można przechowywać zboże, np. przy wilgotności 14 proc. i temperaturze 10°C może być przechowywane trzy lata. Tymczasem wilgotność podczas zbioru jest wyższa, a w takiej sytuacji ziarno trzeba dosuszyć. Aby zastosować właściwą metodę suszenia, należy najpierw zbadać wilgotność ziarna. Służą do tego przenośne i łatwe w obsłudze mierniki (testery). Określenie wilgotności ziarna ma olbrzymie znaczenie na wybór metody, którą chcemy osuszać zboże. Przy wilgotności do 24 proc. ziarno można suszyć i chłodzić metodą niskotemperaturową, ale w przypadku ziarna o wilgotności przekraczającej 24 proc. konieczne jest już szybkie suszenie wysokotemperaturowe.

Kiedy suszenie niskotemperaturowe, kiedy wysokotemperaturowe?

Obie metody różnią się znacząco od siebie oraz dają producentowi rolnemu inny rodzaj korzyści. Niskie koszty inwestycyjne i eksploatacyjne zapewnia metoda niskotemperaturowa. Jeśli rolnik posiada silos lub magazyn płaski, to inwestycja sprowadza się w zasadzie do zakupu wentylatora, sterownika zbożowego, nagrzewnicy powietrza i ewentualnie kanałów wentylacyjnych rozkładanych na podłodze. Ta metoda gwarantuje dobrą jakość wysuszonego ziarna, niewielkie zaangażowanie obsługi urządzeń, brak konieczności transportu ziarna do suszenia.  Suszenie metodą wysokotemperaturową to możliwość szybszego suszenia ziarna, w tym także o wilgotności powyżej 24 proc. Odbija się to jednak na jakości ziarna, minusem jest obniżenie zdolności kiełkowania, a także wysoki koszt tego typu technologii. W procesie suszenia należy również wziąć pod uwagę dalsze przeznaczenie zboża, gdyż ziarno siewne należy suszyć w temperaturze do 35-40°C, aby nie utraciło zdolności kiełkowania, a ziarno konsumpcyjne do 50-65°C.

Wybór urządzeń duży

Na rynku polskim mamy całą gamę różnego typu suszarek. W małych gospodarstwach rolnych stosowane są suszarnie przenośne, przy małej wilgotności ziarna popularne są suszarnie podłogowe. Ciekawym rozwiązaniem jest zastosowanie dużych suszarni przenośnych, które rolnik może wynająć.  Jeśli jednak rolnik zdecyduje się na zakup nowego sprzętu, to ma do wyboru wiele rodzajów tego typu urządzeń. W dużych gospodarstwach rolnych najczęściej są stosowane suszarnie termiczne o pracy ciągłej (najbardziej praktyczne okazały się suszarnie kolumnowe o zabudowie daszkowej). Ze względu na cechy budowy wyróżnia się też suszarki komorowe, tunelowe, kolumnowe, taśmowe i bębnowe, a w zależności od wewnętrznej zabudowy – daszkowe i żaluzjowe. Ze względu na sposób przemieszczania suszonego materiału urządzenia te dzielimy na: grawitacyjne, pneumatyczne, fluidyzacyjne i z przemieszczeniem mechanicznym. Zwykle stosuje się suszarki z konwekcyjnym procesem suszenia, rzadziej z fluidyzacyjnym. Najczęściej stosowane w Polsce to: suszarki komorowe o zabudowie daszkowej i metalowe silosy cylindryczne. Za pomocą mechanicznej wentylacji (przetłaczanie powietrza przez nieruchomą warstwę ziarna) można podsuszyć lub schłodzić ziarno o wilgotności do 22 proc. Ze względu na niskie koszty inwestycji i mniejsze zużycie energii metoda ta jest najbardziej przydatna w gospodarstwach rolnych, w których przerzuca się zboże ręcznie. Najprostsze są tutaj suszarki podłogowo-kanałowe.