Ustawą z dnia 11 stycznia 2018 r. o zmianie niektórych ustaw w celu zwiększenia udziału obywateli w procesie wybierania, funkcjonowania i kontrolowania niektórych organów publicznych wprowadzono szereg zmian w prawie wyborczym. Poniżej omówiono tylko niektóre z nich, ważne z punktu widzenia wyborcy.
- Termin wyborów
Wybory do rad gmin, rad powiatów, sejmików województw oraz wójtów (burmistrzów, prezydentów miast) zarządza premier. Zarządzenie wyborów powinno nastąpić zgodnie z art. 371 Kodeksu wyborczego nie wcześniej niż na 4 miesiące i nie później niż 3 miesiące przed upływem obecnej kadencji rad czyli między 16 lipca a 16 sierpnia, ponieważ kadencja rad wybranych w 2014 r. upływa 16 listopada. Datę wyborów wyznacza się na dzień wolny od pracy. Po zmianie kodeksu wyborczego wybory odbywają się w tylko ciągu jednego dnia w godzinach od 7:00 do 21:00, bez przerwy. Uwzględniając wprowadzone zmiany w tym roku wybory samorządowe mogą się odbyć 21 lub 28 października, albo 4 listopada.
- Kadencja organów jednostek samorządu terytorialnego
Przed zmianami kadencja rad gmin, rad powiatów, sejmików województw oraz wójtów (burmistrzów, prezydentów miast) trwała cztery lata. Po zmianach została wydłużona do lat pięciu. Kolejne wybory samorządowe odbędą się zatem w roku 2023.
III. Liczba radnych wybieranych w okręgach wyborczych
- Wybory do rad gmin
Dotychczas w gminach, z wyłączeniem miast na prawach powiatu, radnych wybierano w okręgach jednomandatowych, co oznacza, że w danym okręgu wybierano tylko jednego radnego, którym zostawał ten kandydat, na którego oddano największą liczbę ważnych głosów. Po zmianie takie wybory odbywać się będą tylko w gminach liczących do 20 tys. mieszkańców. W pozostałych gminach radni będą wybierani w wyborach proporcjonalnych w okręgach wielomandatowych. Liczba radnych wybieranych do rad gmin w okręgu wielomandatowym będzie wynosić od 5 do 8 radnych.
- Wybory do rad powiatów
Radni rady powiatu wybierani będą jak dotychczas w wyborach proporcjonalnych w okręgach wielomandatowych. Liczba radnych wybieranych w okręgu nie może być mniejsza niż 3 i nie większa niż 10.
- Wybory do sejmików województw
Radni województw wybierani będą w wyborach proporcjonalnych w okręgach liczących od 5 do 15 radnych….
TEKST: Józef Szczepańczyk