(program krajowy) na rzecz rozwoju kształcenia zawodowego w nowej perspektywie finansowej UE 2021-2027

Niewątpliwie jednym z największych wyzwań czekających nasz kraj w najbliższych latach będzie stanowić ujemny przyrost naturalny. Powiązana jest z tym także rosnąca w Polsce liczba osób starszych w stosunku do liczby osób w wieku aktywności zawodowej, co jest zbieżne z tendencjami w całej Unii Europejskiej. Prognozuje się, że w 2024 r. osoby w wieku poprodukcyjnym będą stanowić 1/4 populacji Polski.

Wpływ pandemii COVID-19 na rynek pracy zwrócił uwagę na utrzymujący się problem dużego udziału niestabilnych form zatrudnienia. Rekomendowane są więc m.in. działania zwiększające adaptacyjność przedsiębiorstw, w tym wzmacniające kompetencje osób w zakresie pracy zdalnej.

Od kilku lat systematycznie zmniejsza się skala ubóstwa i zagrożenia ubóstwem lub wykluczeniem społecznym, co jest skutkiem istotnej poprawy sytuacji na rynku pracy i dużej skali transferów socjalnych. Tym samym wzrasta jednak udział grup, których aktywizacja zawodowa i społeczna jest szczególnie trudna, w tym wśród osób z niepełnosprawnościami, osób w wieku 50+ i kobiet, które mogłyby wracać na rynek pracy po długotrwałym braku aktywności zawodowej. Ponadto, w związku ze starzeniem się społeczeństwa zmienia się profil klienta pomocy społecznej. Rośnie znaczenie wsparcia osób niesamodzielnych, starszych i z niepełnosprawnościami.

Proces ten wymaga z kolei dalszego kształcenia kadr instytucji pomocy. Natomiast w obszarze wsparcia rodziny niewystarczający jest w dalszym ciągu dostęp do placówek wsparcia dziennego i usług asystentów rodziny. Przejście od opieki instytucjonalnej do opieki lokalnej najszybciej postępuje w pieczy zastępczej, gdzie coraz więcej dzieci umieszczanych jest w rodzinach zastępczych, zamiast w placówkach. Jednak liczba zawodowych i specjalistycznych rodzin zastępczych jest niewystarczająca, co powoduje spowolnienie procesu deinstytucjonalizacji.

W obszarze kształcenia zawodowego i kwalifikacji na potrzeby rynku pracy potrzebna jest dalsza poprawa dostosowania kształcenia do rynku pracy oraz zwiększanie skali uczenia się osób dorosłych, zwłaszcza w kształceniu formalnym. Rekomenduje się m.in. wzmocnienie kształcenia w miejscu pracy i systemowe rozwiązania z zakresu doradztwa zawodowego dla osób dorosłych pracujących.

Konieczne jest także uzupełnienie proponowanych działań o wsparcie kształcenia online w szkołach zawodowych/branżowych, a w szczególności tworzenie aplikacji, platform i innych narzędzi zdalnego kształcenia zawodowego zgodnie ze specyfiką danych szkół/branż.

Tekst: DOROTA KINAL